Okunev Petroglifleri ve Avrasya Güneş Tanrıları

Güney Sibirya arkeolojik kültürlerinden biri olan Okunev kültürü,Hakasya ve çevresinde Rusya Federasyonu’nun bir parçası olarak gelişmiştir.

Kökenleri, MÖ 3000 yılının sonlarına dek uzanmaktadır. Bu kültürdeki insanlar temelde göl balıkçılığı yaparak ve avcılıkla geçimlerini sağlamışlardır. Arkeolojik araştırmalarda ise bu insanların kalıntıları, Okunev halkının çoğunun Mongoloid özelliklerine sahip olduğunu göstermektedir. Hatta Kafkasoid nitelikli kalıntılar da bulunmuştur.

Okunev kültürüne ait bu kalıntılar ve stellerde sanatsal açıdan oldukça ilgi çekici figürler bulunmaktadır, bunlar; şamanistik semboller, fantastik varlıklar, ruh benzeri soyut çizimler, kozmolojik işaretler ve antropomorfik tanrılardır.

Güneş Tanrıları

Güneş, Okunev kültür coğrafyasına ve Avrasya bozkırlarına egemen olan Türk topluluklarında tapınılan bir simge olarak büyük saygı görmüştür. Genellikle sağlık, bereket ve yaşam gibi dişil özellikler yüklenen Güneş, Türk panteonunda Kuyaş ve Gün Ana  ile tanrısallaştırılmıştır.

Gün Ana, türk mitolojisinde güneş tanrıçasına verilen addır. Gökyüzünün yedinci katında bulunduğuna inanılmıştır. Macar mitolojisindeki karşılığı Nap Anya‘dır. Türk mitolojisindeki güneş tanrısının adı ise Kuyaş‘tır (Gün Ata olarak da bilinir). Kuyaş, Ülgen’in kardeşi ve yaratıcı tanrı Kayra Han‘ın oğludur. Ülgen de bir nevi Kayra Han gibi yaratıcı tanrıdır ancak ana Kayra Han yardımsever ve insancıl yönünü simgeler. Ülgen  sıklıkla ışıkla ve Güneşle bağdaştırılmıştır. Gökyüzünün 16. katında bulunduğuna inanılmıştır. Altay şaman efsanelerinde Ülgen’e ‘’Güneşin yaratıcısı’’ tabiri kullanılarak “insanlara ateş yakmayı öğreten Ülgen’dir’’ olarak inanılmıştır.

Diğer Avrasya Mitlerinde Güneş Tanrıları

Kafasından güneş gibi ışıklar saçan tanrılara çok kez uygarlıklarda rastlanmıştır. Bbunlardan biri olan Slav mitolojisinin en önemli tanrılarından Dazhbog’dur. Dazhbog, başının arkasında parıldayan bir güneşle betimlenmiştir. Baltık mitolojisindeki güneş tanrıçası Saulė de genellikle başının arkasında güneşe benzer sarı saçlarla ve  parıldayan bir güneşle betimlenmiştir.