Post Truth Üzerine
Nesnel gerçekler mi yoksa kişisel görüşler mi?
Post truth kavramı, bugünkü anlamıyla ilk kez, 1992 yılında düzenlenen bir tiyatro oyununda Steve Tesich tarafından kullanıldı. Ralph Keyes’in yazdığı The Post-Truth Era: Dishonesty and Deception in Contemporary Life (Hakikat Sonrası Çağ: Günümüz Dünyasında Yalancılık ve Aldatma) isimli kitap, "post truth" kavramının bilinirliğindeki en önemli etkenlerden biri oldu. 2016 yılında yapılan ABD'nin başkanlık seçimi ve İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden ayrılmasına yönelik düzenlenen Brexit referandumu post truth kavramının kullanımını yaygınlaştırdı. Bu gelişmelerin üzerine Oxford Ansiklopedi, 2016 yılının sözcüğü olarak "post-truth"u seçti.
İyi de post truth ne demek?
"Post" sözcüğü Türkçe'ye çevrildiğinde "öte, sonra" gibi anlamlara gelmektedir. "Truth" sözcüğü ise "gerçeklik, hakikat, doğruluk" anlamlarına gelmektedir. Bu iki sözcüğün bir arada kullanılmasıyla post truth sözcüğü oluşturulmuştur.
Oxford Ansiklopedi onu bir sıfat olarak kabul ediyorken kelimenin Türkçe karşılığı tek bir sözcükle ifade edilemiyor; Nesnel hakikatlerin/gerçeklerin/olguların belirli bir konu üzerinde kamuoyunu görüşünü oluşturmada duygulardan ve kişisel kanaatlerden daha az etkili olması durumu. Yani kişisel fikirlerin daha fazla olduğu bir ortamda nesnel olguların önemini yitirmesi. Burada önemli olan yalanların gerçekmiş gibi sunulduğu bir dünyada hakikatin ne anlam taşıdığı.
Post truth kavramı günümüzün temel sorunu olan "güvenilir bilgi"ye işaret etmektedir. Üzerinde düşünülmesi gereken önemli bir nokta "Acaba önceden de hakikat kişisel görüşlerden daha önemsiz miydi yoksa bu sorun teknolojinin gelişmesiyle birlikte mi ortaya çıktı?".
Kaynakça
YAZICI, Çiğdem (2020). Hakikat Sonrası Duygular ve Eleştirel Düşünce. Cogito: Eleştiri Zamanı, 100/2020: 246-254.
Harsin, J. (2018). Post-Truth and Critical Communication Studies. Erişim Adresi: https://oxfordre.com/communication/view/10.1093/acrefore/9780190228613.001.0001/acrefore-9780190228613-e-757
Gürsoy, Ö.(2021). Hakikatin Ötesi, Berisi, Kendisi: “Hakikat-ötesi” Kavramına Dair Eleştirel Bir Çözümleme. İzmir: İzmir Ekonomi Üniversitesi. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1610275