Rüyalar Bilinçaltımızı Etkiler Mi?

Psikolojide bilinç çalışmaları uzun zamandır hararetli tartışmaların ve anlaşmazlıkların kaynağı olmuştur. Bilincin ne olduğunun tanımı bile bir anlaşmazlık kaynağı olabilir. Ancak hem uzman hem de uzman olmayan pek çok kişi, "bilinçaltı" teriminin anlamlandırılması konusunda nispeten uzlaşmış görünüyor. Bu, genellikle farkında olmadığımız veya tam olarak farkında olmadığımız ancak yine de davranışlarımızı etkileyebilen ve bazen bilinçli farkındalığa getirilebilen zihinsel süreçleri ifade eder. Bazı yaygın örnekler nefes alma veya göz kırpma gibi temel motor hareketlerini içerir. Çoğumuz bunları otomatik olarak ve çok fazla düşünmeden yaparız ancak yine de farkındalığı artırma veya bu hareketlere odaklanma potansiyeline sahibiz.

Bilinçaltı zihinsel aktivitenin bazen anlaşılması zor veya gizemli olduğu düşünülürken, bilinçli düşünceler daha somut ve anlaşılırdır. "Bilinçaltı" fikriyle ilgilenmemin bir nedeni de bunun zihinlerimizin nasıl çalıştığına dair popüler mitlerle bağlantılı olmasıdır. Daha önce tartışıldığı gibi, birçok insan bilinçaltı subliminaller gibi dış kaynaklardan gelen bilinçaltı manipülasyonlardan korkuyor ve bu korkuların büyük ölçüde yanlış yönlendirildiğini düşünüyorum.

Bilinçaltından bu kadar bahsedip konuyu rüyalara getirmemek olmaz. Rüyalar uyurken gerçekleşse de rüyalarımızda neler yaşadığımızın son derece farkındayız. Aslında insanlar rüyadayken düzenli olarak uyanıkkenki eğilimleriyle tutarlı düşünür, hisseder ve davranırlar. İnsanlar genellikle "bilinçaltı" terimini farkında olmadıkları ancak yine de davranışları etkileyebilen zihinsel süreçlere atıfta bulunmak için kullanırlar. Rüyalar bazı durumlarda davranışlarımızı da etkileyebilir ama yine de bu onları bilindışı yapmaz. Aslında çoğu sağlıklı insan, rüyalarının kendilerini nasıl etkilediğinin farkındadır. İnsanlar genellikle rüyalarını başkalarıyla paylaşır, onlar üzerinde düşünür ve hatta bazen onlara göre hareket ederler. Ayrıca insanların rüyaları doğrultusunda hareket etmemeyi seçmeleri, bu aynı zamanda kasıtlı bilinçli farkındalığı da yansıtır.

Rüyalar, geleneksel anlamda "bilindışı" değildir. Tam tersine, ben rüyaların büyük ölçüde uyurken yaşadığımız bilinçli deneyimler olduğunu savunuyorum. Peki, bu neden önemli? İnsanlar neden rüyaları bilinçaltı olarak görüyor? Belki de gizemi özlediğimiz için ya da hayatımıza tat katmak istediğimiz için rüyaların bilinçaltı gücüne inanıyoruz. Belki de daha büyük bir anlam veya amaç arayışı olarak rutin deneyimlere daha fazla önem vermek istiyoruz. Belki fantazi ve kurguya kapılan yanımız aynı zamanda rüyaların gizemli ve doğaüstü bir niteliğe sahip olduğuna da inanmak istiyor.