Sanal Kaytarma (Cyberloafing) Nedir?

Genel olarak, iş amaçlı kullanım için sunulmuş internet sistem ve araçlarının kişisel amaç ve istekler doğrultusunda kullanılmasını ifade eder. Diğer bir ifadeyle sanal kaytarma, iş saatlerinde iş dışı internet kullanımı, siber sapkınlık, işte kişisel internet kullanımı, internet suiistimali, işyerinde eğlence amaçlı gezinme ve gereksiz bilgisayar kullanımı olarak da ifade edilir. Sanal Kaytarma örnekleri şu şekilde olabilir: kişisel mail adresini kontrol etmek, sosyal medyada gezinmek, oyun oynamak, video izlemek, alışveriş yapmak, finansal yatırımlarla ilgilenmek, iş aramak...

Sanal Kaytarma daha çok kariyer gelişimciler tarafından kullanılan bir kavram olmasına rağmen son zamanlarda eğitim bilimciler ve sosyologlar tarafından da kullanılmaya başlanmıştır.

Çalışanların, yaptıkları işlerden aldıkları sorumluluklardan ve bunların yarattığı sıkıntılardan bir an için uzaklaşabilme amaçlı yaptıkları çeşitli kaytarma yollarını, dönemsel olarak incelediğimizde kaytarma olgusu gelişim göstererek günümüzdeki yerini almıştır. Günümüzde Sanal Kaytarma olarak ifade ettiğimiz davranışta bulunmayan çalışan sayısının yok denecek kadar az olduğu görülmektedir.

Peki mesai saatleri içerisinde dikkatimiz dağıldığında küçük bir nefes alabilmek adına yaptığımız bu davranışlar işletmeler için bu kadar önemli mi?

Sanal kaytarma (cyberloafing) konusunda araştırma yapan araştırmacıların bir kısmı, sanal kaytarmanın kuruma zarar verdiğini savunurken bir kısmı da bunun aksine çalışanların verimliliklerini artırdığını bunun da kuruma faydalı olduğunu savunur.

Sanal kaytarma faaliyetlerinin çalışanlar ve işletme için yarattığı kayıplar dünya bazında küçümsenemeyecek bir duruma gelmiştir. Yapılan araştırmalar ile Sanal Kaytarma için çeşitli sınıflandırmalar yapılmıştır. Günümüzde geçerliliğini koruyan son çalışmaya göre sanal kaytarma ikiye ayrılmıştır. Blanchard ve Henle (2008) sanal kaytarma faaliyetlerini önemsiz ve önemli olarak sınıflandırmıştır.

Önemsiz Sanal Kaytarma faaliyetinde bulunan çalışanlar bu kaytarmayı olağan bir durum olarak görmektedir. İş dışı e-mail kullanımı, haber sitelerini ziyaret etme ile örneklendirebiliriz. Bu kaytarmanın işletme kaynaklarına zarar vermediğini düşünmektedir.

Önemli Sanal Kaytarma faaliyetinde ise çalışanlar kullandıkları sitelerin kendileri için oluşturdukları tehlikenin  ve bunun getireceği kanuni yükümlülüklerin de farkındadırlar. Örnek olarak yetişkin içerikli ve kumar oynama siteleri ve benzerlerinden olabilir. Ancak buna rağmen kendilerini kaytarma eylemlerinden alamamaktadırlar.

Çalıştığımız kuruma saygı gösteren bir çalışan olarak Sanal Kaytarma’dan kurtulmak için yapmamız gerekenler nelerdir?

·        İnternet işlerinizi -çok acil değil ise- mesai sonrasına erteleyin.

·        Akıllı telefonunuzun WI-FI bağlantısını kapatın. Mobil internetinize megabayt sınırı koyun.

·        Stres yönetimi için insan kaynakları biriminden destek isteyin.

·        Telefonunuzun bataryası gün boyu dayanıyor ise şarj aletinizi evde bırakın. İnternette gezinerek telefonunuzun bataryasının ömrünü kısaltmış oluyorsunuz.

·        İş arkadaşlarınız ile konuşun. Muhabbet edin. İletişim kurun.

·        Masanızda veya çantanızda kitap, dergi, bulmaca, küçük bir radyo bulundurun. İnternete girmek yerine yeni ve doğru bilgiler okumak ve dinlemek stresinizi azaltır.