Sanat Nedir?

Bütün sanat eserlerinde ortak bir özellik var mıdır? Müzik, resim, dans gibi sanat dallarının ortak özelliği nedir? Yapay zekanın yükselişte olduğu bu zaman diliminde neye sanat diyoruz?

Bütün sanat eserlerinde uyarlanabilen ortak bir nokta olmadığını biliyoruz. Bazılarında görsellik, bazılarında fikir, bazılarındaysa sanatsal haz öne çıkmaktadır. Sanatın tanımlamasında farklı kavram tanımlarının oluşma süreci örnek alınabilir. Ludwig Wittgenstein'ın aile benzerliği kuramında çocuk oyunlarının tanımlanmasının benzer oyunlardan yola çıkılarak yapıldığını ileri sürmüştür. Oyunların farklı özellikleri olsa da hepsi oyun kategorisine girmektedir. Sanatta da aynı şekilde eserlerin farklı özellikleri olduğu halde genel bir sanat tanımlaması yapabiliriz.

1964 yılında Andy Warhol'un Brillo Kutuları eseri ''Sanat nedir?'' sorusunu tekrar akıllara getirdi. Brillo Kutuları'nda Warhol gerçeğinden farksız sabun kutuları tasarlamış ve sanatın gerçeği taklit etmesinden ilham almıştır. Arthur Danto ise 1964 yılında Andy Warhol'un Brillo Kutuları eseri üzerine sanat dünyası terimini oluşturmuştur. Bir eserin ancak sanat teorisi, sanat tarihi ve sanat dünyası bağlamında sanat eseri olarak kabul edilebileceğini ortaya koymuştur. George Dickie 1969 yılında bu görüşü geliştirmiş ve kurumsal sanat teorisi doğmuştur. Sanat eseri sanat dünyasına sunulmalıdır ve sanat dünyası sanatı anlamdırabilmek için belli bir birikime sahip olmalıdır. Bu durumda bir eseri sanat eseri haline getirenin onun izleyicisi, anlamı ve diğer görünmez nitelikleridir diyebiliriz.

Sanat eserleri arasında bir diğer ortak nokta ise imgedir. İm yani işaret, imge işaret edilen şeyin yokluğunda onun yerine geçen şey anlamına gelir. Eserde imlenen yani idea olarak hayal edilen anlam ve imleyen ideanın yerine gerçekleştirilen semboldür. Kanvas ve boya eseri oluşturmak için gerekli olan fiziksel malzemelerdir ama esere baktığımızda malzemeleri değil, onların imlediği anlamı görürüz.

Her çağın farklı sanatsal kuralları ve anlamları vardır. Orta Çağ döneminde yapılmış bir eserdeki imgenin anlamını dönemin şartlarına göre yorumlamak gerekir. Bireyselliğin artışıyla eserlerdeki anlamları anlamak zorlaşmıştır. Sanatçının profili sanatı anlamak için gerekli hale geldi. Umerto Eco'ya göre, çağdaş sanat eserleri yoruma imkan veren açık yapıtlardır. Sonsuz yorumlanabilirler fakat her yorum doğru olmayacaktır. Sanatçının ortaya koyduğu bağlam yorum kapasitesini sınırlar. Bağlama uygun yorumlar yapılmalıdır.

Sonuç olarak, sanat eserinin sanat eseri olabilmesi için insan edimi olması ve anlam sahibi olması gereklidir. İmgeleri anlayan ve çağrışımları düşünen bir izleyici olmadan eserin anlamı karşılık bulmayacaktır. Bu durumda sanat eserinde imge, anlam , sanatçı ve izleyici olması gerekmektedir.