Shakespeare'in Kadınları: Helena ve Fransız Prensesi

Edebiyata bıraktığı eserleri ile tanınan ve takdir edilen William Shakespeare, yarattığı kadın karakterleri ile de eleştirilmektedir. Sözde 'o dönemde kadınlar öyleydi,' denilse de Shakespeare o dönemin toplum normlarına uyan kadınları yazdığı gibi başkaldıran ve kendi ayakları üstünde duran kadınlar da yazmıştır. Kendi ayakları üstünde durma eylemi sadece ekonomik özgürlük değildir. Bilakis o dönemde ekonomik özgürlük erkeklerde bile zor bulunuyordu. Bahsettiğim ayakları üstünde durma eylemi, toplumun kurallarına, çevresindeki insanlara, babalarına, eşlerine, erkek kardeşlerine boyun eğip 'kaderim böyleymiş' demek yerine boynunu asla eğmeden hedeflerine ilerleyen ve toplumun dayattığının aksine kadınların kendi hakkında fikirlere sahip olması ve o fikirlerini savunmaları durumudur. Shakespeare de böyle kadınlar kaleme aldığı kadar tam zıtlarını da kaleme almıştır ve ben de yazımda dönem normlarına uymayan kadın karakterlerinden bahsedeceğim.

'Yeter ki Sonu İyi Bitsin,' ve 'Aşkın Emeği Boşuna' oyunlarında Shakespeare, yaşadığı döneme uymayan, oyunların 'komedi' olmasının bir sebebi de bu etken zaten, kadın karakterleri işlemiştir. Sırasıyla Helena ve Fransız Prensesini yazmıştır. 1500-1600'lerde kadınların seçme ya da sevmek gibi hakları yoktu. Onlar sadece sevilebilir ve seçilebilirdi, kendileri bir karar veremezdi. Ancak Helena, seveceği ve evleneceği kişiye kendisi karar vermiş ve onunla evlenebilmek için planlar yapıp sonucunda da amacına ulaşmış bir karakterdir. Sevdiği kişiyi elde etmek için konuşmadığı, görüşmediği ve yardım istemediği kişi kalmaz, çok mantıklı planlar yaparak sevdiği adamı elde eder ve onunla evlenir.

Aynı şekilde, 'Aşkın Emeği Boşuna' oyunundaki Fransız Prensesi de aşkın emeğinin gerçekten de boşuna olduğunu kanıtlamak için erkeklere bir oyun yapar, bir nevi de onlar ile dalga geçer. Kendisi ve nedimeleri maskeler takarak erkekler ile görüşür ve onları ayırt edemedikleri için hem onlar ile dalga geçer hem de bir nevi küçük düşürür. Bir kadının, o dönemde ondan üstün kabul edilen kişiler için böyle bir plan kurgulaması ve onları bu şekilde küçük düşürmesi onlar için pek de normal değildi ama okurken eğlenceliydi.

Shakespeare yazdığı oyunlarda kendi dönemine hem uyan hem de uymayan kadınlar oluşturmuş ve kaleme almıştır. Dönemine uymayan kadınları ele aldığı eserler, birkaç unsur da eklenince 'komedi' kategorisine girmiştir ancak yazdığı kadınların akıllıca planları ve parlak zekaları takdir edilesidir.