Şişhane'de bir güzel: Frej Apartmanı

Frej apartmanı 1905-1906 yılları arasında Mimar Konstantinos Kyriakidis tarafından yapılmıştır. Yapıyı yaptıran ise Levanten Frej ailesinden, Selim Hanna Frej’dir. Yapı da ismini bu aileden almaktadır. Selim Hanna Frej Lübnanlı olup servet sahibi bir Beyoğlu Levanten’idir. Yapı mimarisi ise Art Nouveau ve Barok tasarımlıdır.

İkinci derece tarihi eser olan bu yapı, neredeyse yolu şişhaneye düşen herkesin önünden geçtiği bir yapıdır. Belki de çoğu insanın takılıp baktığı ancak gene çoğu insanın da bu yapı nedir, ne için kullanılmıştır sorularına pek yönelmediği aşikârdır.

Bana gelecek olursak, yapıyı hep görüyordum ancak ilk olarak Nazlı Eray’ın "Frej Apartmanı’nın esrarı" kitabında denk gelmiştim. Bir derste de işledikten sonra yapıya hayranlıkla ve daha farklı bir gözle bakmaya başladım.

Benim burada ilgimi çeken şeyse şu oldu; yapının cephesi çok hareketli, Barok ve Art Nouveau tasarımlı bir yapı. Cephede konumlanan erkek çocuk heykelleri var. Ancak ya bir yerde okumuş olacağım ya da dinlemiş; yapının cephesine erkek çocuk heykellerinin yanına daha farklı heykellerde konumlandırılmak istenmiş fakat bunlar döneme de uygun görülmediği için konumlandırılamamıştır. Elbette ki bu haliyle de çok ihtişamlı, çok hareketli, muazzam bir yapı ancak belki de o zaman, uygun bulunmayan bu durum yapılabilseydi şu an da daha farklı bir gözle bakıyor olabilirdik Frej apartmanına.

Diğer yandan yapı 1990’ların başında restorasyona girmiş daha sonrasındaysa 2010’ların başında tekrardan restore edilerek şu an günümüzde İstanbul Galata Üniversitesi olarak kullanıma açılmıştır. Bir yandan güzel, bir üniversite olarak kullanılıp öğrencilerin bu ortamda ders almaları, ancak bir yandan da daha farklı kullanımları olamazıydı düşüncesine de itiyor beni. Daha doğrusu yapının daha kreatif kullanımları olabilirdi. Belki belli başlı kursların verilebileceği veya sergilerin olabileceği bir yer olabilirdi. Onun dışında apartman direkt koruma altına alınıp bir müze kullanımına açılabilirdi. Bunların yanında, üst tarafları müze gibi kullanılırken zemin katı dükkân işlevine devam edebilirdi.

Frej apartmanının bu şekilde bir kullanımı olsaydı belki de yerel halka veya buradan gelip geçen insanlara daha iyi tanıtılabilirdi. Aslında burası neydi, nasıl kullanıyordu? gibi soruların da cevaplanmış olmasının yanında böylesine şahane bir yapının içinde, bir sebepten dolayı bulunmuş olmak, insanların üzerinde büyüleyici ve kalıcı bir etki bırakabilirdi.