Sosyal Medyada Manipülasyon

Çoğu insan internet ve sosyal medya uygulamalarını bilgi edinmek ve diğer insanlar ile etkileşim kurmak için kullanır. Kaçırılan asıl nokta ise iletişim kurmak için telefonumuza indiğimiz uygulamalar ve gündemi takip edebilmek için ziyaret ettiğimiz sitelerin bizi kapattığı yankı odalarının içinde dolaşıp durduğumuzdur.

Teorik olarak daha yakından incelemek gerekirse bu konuda ele alacağımız iki başlık olacak. Sosyal medyada yanlış haberlerin yayılmasının ve dezenformasyonun artmasına sebep olan filtre baloncukları ve yankı odaları... 

Filtre Baloncukları 

Filtre baloncukları sosyal içeriklerin ve bilgilerin kullanıcılara ulaşmadan önce filtrelenmesini ifade eder. Bu filtreleme içeriğin ulaşacağı kullanıcının değerlerine uygun olup, farklı bakış açılarını görmesini engellediği gibi kendi fikrini pekiştirmesine neden olur. 

İnternet uzmanı Eli Pariser’e göre filtre baloncukları çevrim içi içeriğin kişiselleştirilmesinden kaynaklanmaktadır. Baloncukların kullanıcıları izole ettiğini belirten Pariser, maruz kalınan bilgilerin çeşitliliği azalttığını ileri sürmektedir. 

Kullanıcıların taraflı bilgi almasının ve gerek politik gerekse etik anlamda devamlı olarak kendi bakış açısıyla beslenmesinin sonucunda farklı görüşlere karşı önyargısının artacağı ve ideoloji sempatizanlığının körükleneceği kaçınılmaz bir gerçektir. 

Yankı Odaları 

Yankı odaları ise filtre baloncuklarından farklı olarak, benzer görüşlere sahip insanların birbirlerini takip etme eğilimleri sonucunda oluşturdukları çevrim içi ortamlara denir. Aynı görüşlere sahip olan kullanıcıların birbiriyle iletişimi bu odaları doğurur ve yeni sosyal alanlar yaratır. 

Pariser, bu sürecin sosyal medya platformlarında kullanıcıların geçmiş faaliyetlerine dayalı yapılan algoritmik düzenlemelerle daha da arttığına ve olumsuz etkileşimler yarattığına inanmaktadır. 

Yankı odalarına dair iki bakış açısı hakimdir. İyimser bakış açısı bu sayede özgürlüğün geliştiği ve müzakere ortamı yaratıldığını savunurken, kötümser bakış açısı ise homojenleşen çevrim içi grupların kutuplaşmaya yol açtığını söylemektedir. 

Genel olarak ele aldığımızda sosyal medya, farklı bakış açılarına maruz kalmayı sınırlar. Sürekli aynı bakış açısına sahip içeriklerle karşılamamızı sağlayan sosyal medya algoritmalarının manipülasyonuna maruz kalırız. Bilgi bolluğu ile başa çıkmanın yolu olarak görülen incelediğimiz iki kavram ise bu amaca hizmet etmektedir.

Dezenformasyon ve manipülasyonun sosyal medya ile bağlantısını kuran filtre baloncukları ve yankı odalarının etkilerinin azalması için medya okuryazarlığı ve doğru-etkin sosyal medya kullanımı son derece önemlidir.

İyi okumalar!