Squid Game ve Brothers Home: Gerçeklerle Kurmacanın Kesişimi
“Bu tür ölümcül oyunlar gerçekte yok, ancak insanların hayatta kalma mücadelesi ve borç batağına saplanmışlık hissi gerçek.”
Netflix'in 'Squid Game' dizisine benzetilen Brother's Home, bir nevi Kardeşler Evi Busan'daki bir tür toplama kampı içinde hükümetin 'serseriler' olarak adlandırdığı çocuklarda dahil birçok mağdura yiyecek, iş ve eğitim vermesi gerekiyordu.
Eski Kore Devlet Başkanı, Chun Doo-hwan'ın 1970-1980'lerdeki diktatör yönetimi altında kurulan düzinelerce sosyal yardım tesislerine yaklaşık 38.000 kişiyi sokaklardan sürdürerek Kardeşler Evi adlı refah merkezine topladı. Ancak Kardeşler Evi kendilerini dindar hristiyan olarak tanıtan kişiler tarafından din kullanılarak 'oyunlar' adı verilen cezalarla birlikte şiddet, istismar ve köle işçiliği ile doluydu.
Bu dönem Kardeşler Evi ve benzer tesisler, 'sokakları arındırmayı' amaçlayan N0.410 olarak bilinen hükümet düzenlemesinin bir parçasıydı. 1975'ten itibaren hükümet, 1986 Asya Oyunları ve 1988 Seul Olimpiyatları öncesinde evsizleri 'sağlık merkezlerine' zorlama çabalarını yoğunlaştırdı. Chun'un yönetiminin o zamanki amacı, Güney Kore'yi Asya'da modern ve yükselen bir ekonomik güç olarak sunmaktı.
Kardeşler Evi ise, ülkedeki türünün en büyük tesislerinden biri olarak yaklaşık 3.500 kişinin olduğu biliniyordu. Hükümet tarafından işletilen Korea Film Production 1981'de yayınladığı tanıtım filminde ise tesisleri birer 'evsizler için örnek refah merkezi' olarak adlandırıyorlardı.
Tesislerin kurulum amacı evsizlere barınak olarak iddia edilse de, Kardeşler Evine daha fazla insan getirebilmeleri için hükümet bazı özel kuluşlara sübvansiyon gibi ödenekler verdiği ortaya çıktı. 1987 Busan'da yürütülen bir soruşturma da tesislerde bulunan insanların %10'unun serseri olduğu, geri kalan binlerce insanın ise günlük hayatlarını sürdürürken sokaklardan kaçırıldıklarını ortaya çıkardı.
Kardeşler Evine 10 yaşındayken kaçırılan ve orada 7 yıl geçiren 57 yaşındaki Lee Dong-jin, "Busan'daki mahallemde tek başıma oynarken adamlar beni kapıp bir çöp gibi dondurucuya, kamyon benzeri bir araca attılar." dedi.
Hükümetin sokaklardaki gözetimsiz birçok çocuğu kimliksizleştirip yetim olarak listeleyerek, tesislere konumlandırabilmeleri için Kardeşler Evi yetkilileriyle birlikte polise ve belediye yetkililerine de rüşvet verdiği ortaya çıktı.
Yine birçok çocuğu ailelerinden kopararak, evlat edinilmeleri için yurt dışına çıkartarak para kazanıldığı da öğrenildi.
Tesis içerisindeki birçok mağdurun kimlik numaraları ile isimlendirilerek saçlarının traş edildiği, mavi eşofman ve beyaz kanvas ayakkabılar giyinmeye zorlandıkları öğrenildi. Kardeşler Evi'nde Bay Lee '110 numara' olduğunu belirtti.
Kardeşler Evi mahkumları, ilk günler duvar inşa ederlerken çadırlarda uyumaya ve belirli bir gelir almadan üretime zorlandıklarını ifade ederken, 15 yaşında 4 yıl boyunca tesiste hapsedilen bir kurtulan Yeon Seng-mo, "Bu ürünlerin satışından para kazandılar ve ayrıca ücretsiz iş gücünden faydalandılar." gibi "Bitiremezsek beyzbol sopalarıyla dövüldük." ifadelerini kullandı.
Kardeşler Evi içerisinde orduya benzer bir yapının olduğu, belirli mahkumları sadık oldukları taktirde daha yüksek pozisyonlara terfi ettirildiklerini, diğer mahkumlara ise çeşitli kötü muamelelerde bulunulduğu, tesislerde 120'ye kadar mahkumun tutulduğu bölüklerde bölük liderleri tarafından oyuncaklar gibi muameleler gördüklerini belirttiler.
Bölük liderlerinin mahkumlara 'motorlu taşıt oyunu' ve ranza korkuluklarında uzun süreler baş aşağı asılı kalmaya zorlandıkları ve düşmeleri halinde ağır şekilde şiddete maruz kaldıkları 'hiroşima' gibi oyunlar oynamaya zorlandıklarını da ekledi.
Bu gibi paralel olay örgüsüne sahip Squid Game ise hikaye boyunca hayatta kalma, insanlık, ahlak ve sistem eleştirisi gibi temalar kullanarak Kardeşler Evi içerisinde iç ve dış yapının benzerliklerini gözler önüne sererek, seyircisini dizi boyunca bu paralellikler içerisinde hissettirebilir.
Squid Game dizisi ile Kardeşler Evi için doğrudan bir ilişki bulunmamakla birlikte, ikisi de Güney Kore'nin toplumsal ve sosyo-ekonomik geçmişine benzer olay örgülerinden oluşmaktadır.
Kardeşler Evi gibi gerçek bir olayla paralellik kurarsak, Squid Game'deki oyunlar kişinin çaresizliklerinden faydalanılarak sömürüldüğü gerçeği ile sistemin toplumu nasıl feda edilebilir birer araç olarak göstererek sistem eleştirisiyle de karşı karşıya kalıyoruz.
Squid Game ise borç batağında ekonomik eşitsizlikler içerisindeki 456 kişinin hayatlarını riske atarak 45,6 Milyon ₩on ödüllü ölümcül oyun teklifine dahil olmaları, izole bir alana görürülerek yeşil eşofmanlar ve kimlik numaraları ile yarıştırılarak, pembe tulum giyen maskeli muhafızlar tarafından her zaman gözetim altında tutulmaları ile oyunların siyah maske ve siyah üniforma giyen bir adam tarafından denetlenmesi, bir nevi oyunları yöneten bu adam VIP kişileri eğlendirmek amacıyla oyunun seyrini diri tutmaya yönelirken, bu tür oyunların kaybedilmesi ise ölümlerle sonuçlanarak her insan kaybının para ödülüne katkısını keşfeden kişilerin kendi içerisindeki tutumlarına da şahit oluyoruz.
Ancak olay örgüsünün Kardeşler Evi içinde ve dışında birçok yapıya benzerliği ile Squid Game dizisinin yönetmeni, Hwang Dong-hyuk'un yıllarca sansür görmesinin nedenlerinden biri olabilir.
Squid Game yönetmeni Hwang Dong-hyuk, dizinin temel kurgusu ve oyunların tamamen hayal ürünü olduğunu belirtse de, “Bu tür ölümcül oyunlar gerçekte yok, ancak insanların hayatta kalma mücadelesi ve borç batağına saplanmışlık hissi gerçek.” diye de ekledi.
Hwang Dong-hyuk da Squid Game dizisinden önce 2009 yılında kendi ve ailesinin hayat mücadelesini ve yaşadığı ekonomik sorunları da dizideki Gi-hun başrolüne yansıtarak karakterlere de bu gibi konuları özleştirerek kendine “Böyle bir oyun olsa ben katılır mıydım?” diye sormasının ardından Squid Game’in senaryosunu geliştirmeye başlamış.
Hwang, gerçek Güney Kore hakkındaki toplumsal birçok sorunları da ele aldığı bir tür bakış açısı sunması, küresel birçok toplumun da günlük hayatı etkileyen gerçek olayları tasvir etmesi, dikkat çeken olay örgüsünü sürükleyici yapan ve seyirciyi bu yönden yakalamayı başaran bir yapıt olmayı başardı.
Hwang, dizide Güney Kore'nin sosyal problemlerini içeren dikkat çekici birkaç ana sorununa da değindi.
Misogyny-Kadın Düşmanlığı:
Dünya Ekonomik Forumu 2021 Küresel Toplumsal Cinsiyet Ayrımı listesinde, toplumsal cinsiyet eşitliği alanında 102. olarak giren Güney Kore, Squid Game için bu konuyu yarışmacılar içerisinde kadınların bazı oyunlara uygun görülmediği ve ayrıştırılarak grup oyunlarında yer almaları için ise birçok tacize zorlandıklarını işledi.
Kuzey Kore Problemi:
Güney Kore'ye her yıl kaçak yollarla giren binlerce Kuzey Koreli sığınmacılar için, Güney Kore bu kişilere sosyal, ekonomik entegrasyon ve çeşitli politikalar içerisinde adalet vadetse de, ayrımcılık, kötü muamele ve şüpheye maruz kalmaları olağan bir durum.
Squid Game bunu da diziye, Sae-byok karakterinin Kuzey Kore'den kaçarken ayrı düştüğü ailesini tekrar bir araya getirebilmek için ihtiyaç duyduğu parayı kazanarak ailesini birleştirme umuduyla oyuna katılımı ile işliyor. Ayrıca Sae-byok, kaçak pek çok kişi gibi Kuzey Kore şivesini yalnızca erkek kardeşiyle konuşurken diğer herkesten ise saklayıp Seoul şivesiyle konuşmak zorunda kalıyor.
Yoksulluk Gerçeği:
Dünyanın geri kalanı gibi Güney Kore'de, belli bir kesimin yoksulluk içerisinde yaşayarak temel ihtiyaçlarını karşılayamaz duruma gelen insanların varlığı ile gelir eşitsizliğindeki adaletsizlik ile mücadele etmek zorunda bırakılıyor.
Güney Korelilerin %17'si yoksul olarak nitelendirilirken halk içinde bazı evlerde, ailenin birden fazla nesli bir arada yaşayarak veya bireylerin kendilerine düşen evlerin oldukça küçük Goshitel ve Goshiwon gibi genişliği 2 metrekareye düşen küp tarzı evlerde yaşamlarını idare etmek zorunda kalıyor.
Squid Game ise bunu ana karakter Gi-hun çevresinde işleyerek işten çıkarılmış, iki iş batırmış hasta annesiyle yaşayan ve kızına doğum günü hediyesi alacak parası olmayan biri olarak, yoksulluktan çıkamayan 'başarısız işçiyi' betimliyor.
Göçmen Sömürüsü:
Güney Kore'de özellikle göçmen işçiler için yetkililer, son 20 yılda işçi koruma yasaları çıkarsa da, bazı göçmen gruplar ailelerini geride bırakarak ve çoğunlukla da kötü muameleler içinde geçinmek zorunda bırakılıyor. İnsan hakları grupları ise göçmen işçilerin koşullarının hâlâ çok kötü olabileceğini söylemekte.
Ali'nin dizideki hikayesi ise Güney Kore'de Pakistan göçmeni olarak fabrika işçiliği yaptığı sırada patronu maaşını aylar boyunca ödemeyince ailesine bakabilmek için yarışmaya katılımıyla başlıyor.
Squid Game, Güney Kore'nin yerel sorunlarından yola çıkarak küresel ölçekte güç ve adaletsizlik gibi sorunları, aynı zamanda modern kapitalizmin evrensel etkilerinin yansıması olarak bireyin sistemle çelişkilerini ve mücadelerlerini sorgularken toplumun düzenine eleştirel birer bakış açısı getirerek yansıtır.
Kurguda saklı bu gerçekler öylesine derin işlenmiş ki seyirci her tema üzerine sorgulamalar yaparak kendini birçok gerçekliğin içerisinde boğuşurken görebilir. Aynı zamanda kendi gerçekliğini fark ederek kendi düzenine eleştirel bakabilir veya bu gerçekliği kavrayabilir.
Bu yansımalar insan yaşamı içerisinde sistemin acımasızlığı ve hayatta kalabilme yarışı gibi tıpkı hayat gerçekliği gibi içsel çelişkilerini eleştiri ve sorgulama dürtüsünü etkileyici bir şekilde kullanan bir eser olarak öne çıkmaktadır.
Kaynakça;
https://www.aljazeera.com/features/longform/2021/12/22/surviving-south-koreas-house-of-horrors