Suçlu Olunur Mu? Suçlu Doğulur Mu?

Bir suçlu suçlu olarak mı doğar? Yoksa onu doğuran toplum mudur?

Bu konu, yıllarca tartışma konusu olmuş insanları ikiye bölmüştür. Çünkü insanlar Ademoğlu Kabil'den beri, hem suç kavramına hem de suçlu kavramına açıklık getirmek istemişlerdir. Yani, suç toplumun insanı mecbur bıraktığı bir durum mu?İnsanın tercihi mi? Yoksa da genlerden geçen kaçınılmaz bir durum mu? Bebekler masumluğun, temizliğin sembolüdür bizim kültürümüzde; her bebek doğduğunda işlenmemiş bir levha gibi dünyaya gelir, onları işleyen çevresidir. Dolayısıyla genlerin etkisi önemli olsa da hiçbir bebek, annesi babası suçlu diye dünyaya gözlerini suçlu olarak açmaz.

Psikolojide insanın varoluşunda kendini koruma, savunma, hayatta kalma, bencillik hatta biraz da saldırganlık dürtülerini barındırdığı bir gerçektir. Bu dürtüler her ne kadar geçmişte daha çok işe yaramış gibi görünse de bu dürtülerimize her çağda ihtiyacımız vardır. Ama aynı zamanda, insanı diğer türlerden ayıran en önemli özelliklerden biri mukayese yeteneğidir. Bu yeteneğimiz sayesinde bulunduğumuz seçenekler yüzyılında seçenekleri değerlendirip bizim için en iyi olanını seçeriz ve davranışlarımızı ona göre şekillendiririz. Bazen bu davranışlar karşısında ödüllendirilirken bazen de cezalandırılıp suçlu olarak nitelendiriliriz.

Toplumlara baktığımızda çoğu temel suçun ortak olduğu, değişmeyen ahlaki yasalara göre oluşturulduğu görülmektedir. Hırsızlık, adam öldürmek, tecavüz gibi suçlar bunlardan bazılarıdır.

Bunların suç olduğu gerçeğini değiştirmese de suçun işlenme sebebi suçu hafifletmekte ya da tamamen ortadan kaldırmaktadır. Yine aynı şekilde suçlunun yaşam öyküsü, çevresi, doğuştan getirdiği dezavantajlı durumlar; bazen suça uygun ortam yaratmaktadır. Bu yüzdendir ki, bazı insanlar suçlu doğmasa da suça yakın olmakta, hatta bu da toplumlarda bu beklentiye yol açtığı için bu insanlar toplum tarafından suça itilmektedir. Hukuk yasalara göre suçu, suçluyu ve çevresini değerlendirirken psikoloji tüm bunları bir bütün olarak ele alır ve anlamaya çalışır. Eğer biz de suçun ve suçlunun neden ve nasıl ortaya çıktığını anlamak istiyorsak, bir bütün olarak ele almalıyız. Çünkü suçu, ne tek başına toplumsal faktörler açıklayabilir ne de tek başına suçlunun bireysel tercihleri ve özellikleri açıklayabilir.