Süpermarketlerin Doğuşu ve Değişen Alışveriş Alışkanlıkları

Süpermarketlerin hayatımıza nasıl girdiği ve ve değişen alışveriş alışkanlıkları hakkında kısa bir değerlendirme.

Önceden insanlar baharat, kahve, et gibi ürünler için çarşı, Pazar gibi yerlere giderek alışveriş yaparlardı. Süpermarketlerin ortaya çıkması ile bu durum değişiklik göstermiştir. Gıda sektöründe özel üreticilerin Pazar üzerinde önemli bir hâkimiyeti bulunmaktadır. Bu hâkimiyetin sonucunda et, süt, sütlü mamuller, ekmek, unlu mamuller üretimi artık fabrikalarda üretilerek, Türkiye'nin her bir yanında bulunan marketler tarafından satılmaya başlanmıştı.

1980li yıllarda ihracata dayalı tarım ve gıda sektörü yeniden yapılanmaya başlamıştı. Bu dönemde çay toplanması ve işlenmesi, hayvan kesilmesi üzerinde uygulanan devlet tekeli kaldırılarak yerini özel sektöre bırakmıştı.

Sebze ve meyve üretimi de aynı durumdaydı. İthal avokado, ananas, kivi, mango gibi tropikal ve Türk kültüründe pek bilinmeyen meyveler orta sınıf hanelere de girmeye başlamıştı. Bu durum üzerinde uluslararası sermayenin rolü oldukça fazlaydı. Türkiyenin önemli sermaye grupları giderek büyüyerek et, süt, sebze, meyve, çay gibi çeşitli sahalarda faaliyet gösteriyor hatta yabancı şirketlerle ortaklık kurarak daha da fazla güçleniyorlardı. Bunun yanında dondurulmuş meyve, sebze, patates, pizza, hazır kekler, cipsler ve hazır yemekler de giderek popülerleşmeye başlamıştı. Türk mutfağında çok sık rastlanılmayan gıda ürünleri bu dönemde tüketilmeye başlanmıştı. Manav, kasap, fırın, pazar gibi işletmeler popülerliklerini kaybederek yerini süpermarkete bırakmaktaydı. Her şeyi içerisinde barındıran bu süpermarketler insanların daha sık tercih ettiği bir mekân haline gelmişti.