Video Oyunlarında Grafik Ayarları Terminolojisi

Eğer bir PC oyuncuysanız ister istemez oynadığınız oyunlardaki grafik ayarlarını merak edip kurcalamışsınızdır. Bu içerikte çok fazla tekniğe girmeden bu ayarların yüzeysel olarak ne işe yaradıklarını açıklamaya çalışacağım. Daha detaylı bilgileri grafik kartı üreticilerinin veya Unreal Engine, Unity gibi oyun motorlarının web sayfalarında bulabilirsiniz.

Resolution (Çözünürlük): Dijital görüntünün en temel birimi piksellerdir. Çözünürlük de ekranınızda bulunan bu piksellerin sayısıdır. Günümüzde en yaygın kullanılan ekran çözünürlükleri 1280x720 (720p), 1920x1080 (1080p), 2560x1440 (1440p) ve 3840x2160 (4K)'tır. Çözünürlüğü ne kadar arttırırsanız o kadar detaylı ve kaliteli bir görüntüye kavuşursunuz.

Vertical Sync (Dikey Eşitleme): Dikey Eşitleme, grafik kartınızı monitörünüzle senkronize ederek ekran yırtılmalarının önüne geçer. Örneğin, 60 Hz'lik bir monitörünüz varsa ancak grafik kartınız saniyede maksimum 45 kare üretebiliyorsa, VSync kapalıyken yalnızca 45 kare görürsünüz. VSync açıkken, senkronize kalmak için kare hızınız saniyede 30 kareye düşecektir, bu da hareketi çok daha pürüzsüz hâle getirecektir.

Depth of Field (Alan Derinliği): Arka planı bulanıklaştırarak olaya veya karaktere odaklanmanızı sağlar. Alan derinliğini kapatırsanız bu bulanıklık kaybolur ve daha net bir görüntüye sahip olursunuz.

Chromatic Aberration (Kromatik Sapma): Kromatik sapma, ışığın bir kameranın merceğine kırılmasına neden olduğu bir etkidir. Merceğin tüm renkleri tek bir noktaya odaklayamaması, nesnenin parlaklığına bağlı olarak bazı nesnelerin kenarlarında hafif bir renk kaymasına neden olur. Kromatik sapma aktif olduğu zaman, oyunu bir kamerayla çekilmiş gibi gösterir. Bu ayarın kapatılması oyunun daha net görünmesini sağlar.

Film Grain (Film Greni): Vintage tarzı bir görüntü için kullanılır bu sayede daha kumlu ve eski film efektli bir görüntü elde edersiniz. Bu ayarı kapatmak daha net bir görüntü sağlar.

Field of View (Görüş Alanı): Görüş alanını fazla yükseltmek bir balık gözü efekti ekleyebilir ancak oyunun dünyasını daha fazlasını görebilirsiniz. Oyunun daha fazla nesneyi işlemesi gerektiğinden performansı da biraz düşürür. İdeal görüş alanı, kişisel tercihlerinize bağlıdır, yine de 90-110 derece genellikle önerilen bir başlangıç noktasıdır.

Ambient Occlusion (Ortam Kapatma/Çevresel Perdeleme): Ortam kapatma daha gerçekçi bir aydınlatma efekti oluşturmak için gölgeleri koyulaştırır, ışığı daha gerçekçi hâle getirir ve fiziksel nesneler arasında gerçekçi gölge geçişleri oluşturur. Sert gölgeler oluşturmak yerine yumuşak gölgeleme ekleyerek iç mekânları ve çatlakları koyulaştırır. Ortam kapatmanın çok sayıda farklı türü vardır. Başlıcaları SSAO, HDAO ve HBAO+'dır.

SSAO

İlk kez Crysis (2007) oyununda ortaya çıkan SSAO grafik ayarlarının düşük olduğu oyunlar için önerilir. Eski bir bilgisayarda oyun oynarken kullanılacak bir yöntemdir. İşlemci kullanmaz fakat oyundan normalde alacağınız grafik kalitesini tam olarak elde edemezsiniz.

HDAO

Grafiksel olarak SSAO'nun bir adım sonrasıdır. Ortamı daha fazla detaylandırır ve karanlık alanların farklı örneklerini tam çözünürlükte oluşturarak oyununuza daha iyi bir görünürlük kazandırır. HDAO ve HBAO neredeyse aynıdır. Nvidia HBAO+, AMD ise HDAO kullanır.

HBAO+

Grafiksel olarak SSAO'nun bir adım daha sonrasıdır. Ortamı daha fazla detaylandırır ve karanlık alanların farklı örneklerini tam çözünürlükte oluşturarak oyununuza daha iyi bir görünürlük kazandırır. HDAO ve HBAO ile neredeyse aynıdır.

Shadows (Gölgelendirme): Gölge kalitesi oyundaki gölgelerin kalitesini ve oluşturuldukları mesafeyi belirler. Daha yumuşak ve yüksek gölge kalitesi ayarları düzgün, temiz gölgelerle sonuçlanır.

Texture Quality (Doku Kalitesi): Doku kalitesi ayarı cilt, silah, zemin gibi yüzeylerin dokularının kalitesini belirler. Doku kalitesi yükseldikçe oyunun grafik kalitesi keskin ve ayrıntılı hâle gelir.

Lens Flare (Mercek Parlaması): Işık kaynağının parlaklığına etki eder. Bloom ile benzerlik gösterir.

Motion Blur (Hareket Bulanıklığı): Hareket bulanıklığı, hızlı akan bir görüntüde, kameraların bulanıklaşma biçimini taklit eden sinematik bir efekttir. Yarış oyunlarında sıklıkla kullanılır. Basit bir grafik efektidir. Hareket bulanıklığı, oyun içi kamerayı döndürürken görüntüye bulanıklık katar. Filmlerde bulunan tipik sinema efekti için kullanılır. Birçok oyuncu bazı yarış oyunları harici kaliteyi düşürdüğü için, hareket bulanıklığını kapatmayı tercih eder.

Tesellation (Mozaik Döşeme): Mozaikleme, oyundaki nesnelere dinamik olarak çokgenler ekleyen, DirectX 11 ile gelen bir özelliktir. Yakından bakılan nesneler daha ayrıntılı ve gerçekçi görünür.

Screen Space Reflections (Ekran Alanı Yansımaları): Ekran alanı yansıması, zemin veya ıslak yüzeylerde yansıma efektleri oluşturmaya yönelik gerçek zamanlı bir işleme tekniğidir fakat sınırlı ekranda çalıştığı için yalnızca ekranda o an görünen şeyleri yansıtır.

NVIDIA DLSS (Deep Learning Super Sampling): DLSS, Nvidia tarafından geliştirilmiş, düşük çözünürlüklü bir görüntünün yüksek çözünürlüklü versiyonuna benzeyen bir görüntü elde etmek için için yapay zekâyı kullanan bir görüntü oluşturma teknolojisidir. DLSS oyunları doğal çözünürlerinin altındaki bir çözünürlükte işleyerek hem görüntü kalitesini hem de performansı arttıran günümüzde en tercih edilen ayardır. Kalite, dengeli ve performans gibi seçenekleri vardır.

AMD FSR (FidelityFX Super Resolution): AMD'nin DLSS'e karşı geliştirdiği benzer şekilde görüntü kalitesi ve kare hızlarını artırabilen bir teknolojidir. DLSS gibi FSR'de oyunu daha düşük bir çözünürlükte işleyen ve uzamsal yükseltme ile tekrar yerel çözünürlüğe yükseltip keskinleştirme uygulayan bir süper örnekleme teknolojisidir.

AMD FidelityFX CAS (Contrast Adaptive Sharpening): FidelityFX CAS, AMD tarafından geliştirilmiş ve oyunun görüntü kalitesini keskinleştirmeye yarayan bir özelliktir. FidelityFX CAS görüntüyü alarak piksellerin keskinliğini arttırır. Bu sayede az ayrıntıya sahip alanlar daha keskin gözükür. FidelityFX CAS'in en büyük avantajı açık kaynak bir teknoloji olmasıdır. Yani bir Nvidia ekran kartı kullanıcısı da FidelityFX CAS'i sorunsuz bir şekilde kullanabilir.

NVIDIA Reflex Low Latency: Nvidia Reflex, sistem gecikmesinin azaltılmasına yardımcı olan bir yazılım teknolojisidir. Nvidia Reflex monitörün fare ve klavye girişlerine daha hızlı yanıt vererek oyundaki düşmanlarınızı daha hızlı ve hassas bir şekilde öldürmenizi sağlar. Nvidia Reflex'i kullanmak için 900 serisi veya üzeri bir Nvidia grafik kartına sahip olmanız gerekmektedir.

Ray Tracing (Işın İzleme): Işın izleme temel olarak oyunlarda realistik bir görünüm oluşturmak için ışığı ve gölgeyi gerçekçi bir şekilde simüle eden bir teknolojidir. Işın izleme, günümüzde donanıma en fazla yük bindiren ayarlardan bir tanesidir.

Path Tracing (Yol İzleme): Oyunlarda karşımıza yeni çıkan bir ayar olan yol izleme, bir sahnedeki gerçek zamanlı dinamik aydınlatmayı modellemenin daha modern bir yöntemidir. Kısaca tek bir pikselin rastgele yönlerde ışığın yolunu simüle etmeye dayanan oldukça gelişmiş bir ışın izleme teknolojisidir. Işınlar, doğrusal bir biçimde izlenmek yerine ışık kaynağından hedef nesneye sıçrama yoluyla izlenir. Bu ayar ekran kartına ciddi bir yük bindirir ama karşılığında oyunun görsel gücünü en iyi şekilde deneyimlersiniz.

Particle Quality (Efekt Kalitesi): Parçacık kalitesi yağmur, kar, sis, duman, kıvılcım, patlama gibi efektlerin simüle edilmesiyle oluşturulan görsel efektlerdir. Bu efektler oyunun görsel deneyimini geliştirir ve daha sürükleyici bir ortam yaratmak için kullanılır.

Volumetric Clouds (Hacimsel Bulutlar): Hacimsel bulutlar, gölgeleri düzgün bir biçimde oluşturmak için bulutların konumunu hesaplar. Ayrıca sis ve hacimsel ışık alabilen fizik tabanlı etkileşimli bulutlardır.

Water Quality (Su Kalitesi): Oyundaki su kalitesini belirler. Genellikle performansa etkisi yüksek olur.

Resolution Scale (Dinamik Çözünürlük): Hem PC hem de konsol oyunlarında performansı artırmak için çözünürlüğü değiştiren bir tekniktir. Ekran kartının kendisini zorlayan bir oyunla karşılaşıldığında, çıkış çözünürlüğünü düşürmek için dinamik çözünürlüğe başvurulabilir. Örneğin, 4K bir görüntüde 1080p bir görüntüden dört kat daha fazla piksel bulunduğundan, ekran kartının görüntüyü oluşturma süresi 4K'da dört kat daha fazla zaman alır. Çözünürlüğün düşürülmesi, oluşturma süresini azaltır bu da ekran kartına istenen kare hızına ulaşmak için ihtiyaç duyduğu zamanı sağlar. Eğer kaydırıcıyı 1080p'de %200 çözünürlük ölçeğine uygularsanız ise ekran kartı oyunu 4K'da işleyecektir.

Decal Quality: Kurşun deliklerinin gerçekçi görünmesini sağlar. Örneğin bir duvara ateş ettiğinizde, mermilerinizin çarptığı noktada bir kurşun delikleri görünecektir. İşlemci ve ekran kartı performansına etkisi neredeyse yoktur.

Texture Filtering (Doku Filtreleme): Doku Filtreleme, 2 boyutlu bir görüntünün 3 boyutlu bir modelde kullanıldığında nasıl görüntüleneceğini ele alır. Performans üzerindeki etkisi azdır ve görüntü kalitesini önemli ölçüde arttırır. (Anisotropic Filtering)

HDR (High Dynamic Range): HDR görüntü kalitesini arttırarak nesnelerin daha canlı görünmesini sağlamak için ortaya çıkmış bir teknolojidir. HDR aktifken açık ve koyu renk tonları arasında kontrast olarak geniş bir derinlik görürsünüz. Ayrıca kaliteyi daha da arttıran HDR10 ve HDR10+ gibi çeşitli HDR formatları bulunmaktadır. HDR10+ maksimum parlaklığı 4.000 nit değerine çıkarır ve böylece kontrastı artırır. HDR10+'ın ne kadar iyi uygulandığı, izlediğiniz televizyon veya monitörün kalitesine bağlı olarak değişir.

Lighting Quality (Işık Kalitesi): Oyunda bulunan bütün ışık efektlerinin gerçekçiliğini artırır.

Bloom (Sahne Parlaklığı): Bloom, bir oyundaki bir ışık kaynağının yansıma seviyesidir. Temelde yaptığı şey, oyundaki ışık kaynaklarının parlaklığını arttırmasıdır. Oyunun daha gerçekçi görünmesini sağlar fakat bazen birden fazla ışık kaynağı varsa oyunun çok parlak görünmesine sebep olacak bu da detayların ve ayrıntıların az görünmesine neden olacaktır.

Ragdolls: Ölüm animasyonlarının, fizik kurallarına uygun bir şekilde daha gerçekçi görünmesini sağlar.

Sharpening (Keskinlik): Görüntü keskinleştirme, görüntülerin daha net ve keskin hâle gelmesini sağlar. Keskinleştirme her zaman mükemmel değildir. Keskinliği çok yüksek seviyelerde kullanırsanız daha yapay bir görüntü elde edersiniz.

Level of Detail (Detay Kalitesi): Oyunlarda işlenen nesnelerin görsel kalitesini etkileyen temel anlamda etkileyen bir grafik ayarıdır. LOD ne kadar yüksek olursa, yüksek kaliteli modellerin oluşturulduğu mesafe o kadar artar.

Subsurface Scattering: Subsurface Scattering nesnelerden geçen ışığı simüle ederek karakterlerin tenini etkiler. Işık cilde vurduğunda karakterin cildinin, ışığa verdiği tepkiyi daha gerçekçi kılar.

Grass Quality (Çimen/Bitki Kalitesi): Oyundaki çimenlerin kalitesini belirler.

Mirror Quality (Ayna Kalitesi): Oyunda bulunan aynaların yansıtma kalitesini belirler.

Anti- aliasing (Kenar Yumuşatma): Kenar yumuşatma, nesnelerin etrafındaki pürüzlü kenarları ortadan kaldırarak görüntüye daha temiz bir görünüm kazandırır ve onları düzeltir. Kenar yumuşatmanın farklı türleri vardır. İşte onlardan bazıları:

MSAA

Multisample Anti-Aliasing olarak geçer. Görüntüyü daha yüksek bir çözünürlükte işler ve ardından standart çözünürlüğe uyacak şekilde pürüzlü kenarları küçültür. Görsel olarak en iyi kenar yumuşatma tekniğidir fakat bu ayarı kullanmak bilgisayarınızın performansına ciddi anlamda etki eder.

FXAA

Fast Approximate Anti-Aliasing, MSAA gibi benzersiz renklerin ortalamasını almaz, bu nedenle kenarlar daha bulanık görünme eğilimindedir.

MLAA

Morphological Anti-Aliasing, nesnelerin silüetlerinin kenar yumuşatılması için tasarlanmıştır fakat fazla sayıda kenar ve nesne içeren geometriyle iyi çalışmayabilir ve bulanık bir görüntüye neden olabilir.

SMAA

Subpixel Morphological Anti-Aliasing, FXAA ile benzerlik gösterir. Kenar algılamayı kullanarak sert kenarların etrafındaki pikselleri bulanıklaştırır. SMAA, FXAA'ya göre GPU'nuzdan daha fazla yararlanır bu yüzden FXAA'dan daha iyi bir görüntü kalitesi sunar. Ayrıca MLAA'dan farklı olarak SMAA, piksel başına birden fazla örnek kullanır bu sayede görüntü kalitesi daha iyileşir.

TXAA (Nvidia) - TAA

Temporal Anti-Aliasing, yalnızca tek bir görüntünün piksellerini analiz etmek yerine, arabellekte daha önce oluşturulmuş karelere bakar. Görüntü bir miktar bulanık olabilir.