Yapay Zeka Kapitalist Sistemi Sonlandırabilir mi? 

Pek çok insan yapay zekanın işsizliği daha da artırdığı ve artıracağından yakınırken, ben bu yazımda yapay zekayla birlikte ortaya çıkacak yeni üretim modeli ve fırsatlardan söz edeceğim.

İlk olarak 2.Dünya Savaşı sırasında ABD ordusunun Manhattan projesi kapsamında teorik fizikçi Robert Oppenheimer ve ekibi tarafından atomun parçalanması ile birlikte ortaya çıkan nükleer enerjinin bile tıpta veya elektrik üretiminde kullanıldığında insanlığa ne kadar çok yararı var öyle değil mi? İnsanlık ilk olarak savaş tarihinin o güne kadar gördüğü en ölümcül silahı yani atom bombasını yapmak için kullanılan nükleer enerjinin, tarihin ilerleyen safhalarında gerek elektrik santrallerinde elektrik üretmek ve gerekse de tıpta radyografi görüntüleme tekniğiyle(bilinen adıyla röntgen) pek çok hastalığın tespitinde kullanılmasına şahit oldu. Bunlar nükleer enerjinin insan sağlığına zarar vermeyecek derecede kullanıldığında ne kadar önemli bir teknoloji olduğunu gözler önüne seren ilk örnekler. Bu enerjinin kullanıldığı daha pek çok teknoloji sayabiliriz. Bu örnekten rahatlıkla anlayacağımız üzere tarihteki hiçbir yeni buluş salt zararlıdan ibaret değildir. Sonuçta kötülük insana özgü bir şeydir ve dünyaya en çok zarar veren teknoloji dahi iyi insanların eline geçerse inanılmaz güzel sonuçlara sebebiyet verebilir.

Yazılarımı takip edenlerin bildiği üzere ülkemizdeki pek çok diğer genç gibi uzun süredir umutsuz şekilde para kazanabileceğim bir iş aramaktayım. Bir yandan yüzlerce, hatta binlerce işe başvurular yaparken, bir yandan da geleceğimin belirsizliğini gidermek adına aklıma gelen olasılıkları değerlendiriyorum. Teknolojik ilerlemeler bu hızla devam ettikleri takdirde, pek çok yaşlının iddiasına göre biz ”rezil” üniversite mezunu işsizlerin beğenmediği kasiyerlik gibi işleri dahi bulamayacağımızı tahmin etmek hiç zor değil. Durum böyle olunca geleceğe dair bir gazeteci olarak önümdeki en gerçekçi seçenek yapay zeka yardımıyla kendi işimi internet üzerinden yapmak. Patronların bizlere iş vermemelerinin ve hali hazırda çalışan emekçileri kovmalarının sebeplerinden biri yapay zeka olabilir fakat aynı yapay zekaya bizler de erişebiliyoruz. Yakın bir zamanda yayınlanan “Linkedin kuzum sen gerçekten ne işe yararsın?” başlıklı yazımın sonunda sorduğum şu soruyu tekrar etmek istiyorum: Yapay zeka ile birlikte emekçiler sistemden tasfiye edileceğine göre patronlar nasıl varlıklarını sürdürecek?

İçinde bulunduğumuz şu dönemin aile büyüklerimizin hayal dahi edemeyecekleri kadar zorlu ve geleceği görmemize fırsat vermediği aşikar. Kendi görüşüm bu zorlu dönemin yeni doğmakta olan bir ekonomik üretim modelinin sancılarını içerdiği yönünde. Sanayi üretim modeli ve toplumundan, bilgiye dayalı üretim modeli ve bilgi toplumuna geçiş sürecinde olduğumuza dair kanaatlerim mevcut. Geçmişe gidip sanayi devriminin ilk olarak ortaya çıktığı yıllara baktığımda kapitalist üretim modelinin ve dolayısıyla makineleşmenin ilk olarak tarımda ortaya çıktığını gördüm. O dönemin patronları olan derebeylerinin çitleme adlı yasal süreç ile köyün bütün topraklarını ele geçirmeleri bir noktada derebeylerin kendileri için çalışan serfleri beslemek istememeleri ve kovmalarına sebebiyet vermiş. Bilin bakalım bu durum sonucu köyden kovulduklarından karınlarını bile doyuramayacak hale gelen o serflere ne olmuş? Elbette ki o serfler şehirde kurulmaya başlanan fabrikaların ilk işçileri oldular. Emirleri altındaki köylüleri karın tokluğunu bile çok görerek daha karlı olduğu gerekçesiyle kovan bu toprak sahipleri bir noktadan sonra bütün zenginliklerini kaybettiler. Zira sanayi devrimi, şehirleşme ve yeni üretim ile birlikte zenginliğin tanımı, değerler, toplum, devletlerin rejimleri vb. aklınıza gelebilecek her şey değişti.

Bugün patronlar aynı şekilde,daha fazla kar elde edeceğiz diye her geçen gün daha fazla işçi çıkartıyorlar. Bir yandan küresel ekonominin içinde bulunduğu resesyon hali de yeni iflasları tetikliyor. Biz işsiz insanlar ise internet üzerinden para kazanabileceğimiz çeşitli platformlara yönelmek zorunda kalıyoruz. Tıpkı o dönemde olduğu üzere bütün toplumsal değerler, insanların para kazanabileceği meslekler, kısacası her şey değişiyor. En dandik işe girmek için dahi torpile ihtiyaç varken, internet üzerinde içerik üretmek için herhangi bir patrona dahi ihtiyaç yok. Bu noktadaki tek zorluk internet üzerinden sabit bir kazanç elde edilememesi.

Kısacası yapay zeka doğru kullanıldığı takdirde insanlığa patronların, yöneticilerin olmadığı ve herkesin internet ortamında özgür şekilde üretim yapabildiği harika bir gelecek sunabilir. İnsanlığın yararına kullanıldığı takdirde dünya tarihinin en adil ve sömürüden uzak dönemine dahi şahit olabiliriz. Muhtemelen düşük bir ihtimal olsa da böyle olması dileğiyle, hoşçakalın.