Akaretler ve Mimari Deha Sarkis Balyan

Maçkadan aşağıya doğru inince Beşiktaş'ta bir anda kendinizi farklı bir atmosferde bulursunuz. Sıra sıra evler dizilir önünüze ve beyazın mimariyle şahane uyumuna rastlarsınız birden. Bilenler bilir, Akaretler'den bahsediyorum. Beşiktaş'ın simgesi haline gelen yerlerden biri ve benim de aurasına hayran olduğum güzide bir sokak. Akaretler, Dolmabahçe Sarayı'nın mimarı olarak bilinen ermeni kökenli osmanlı vatandaşı mimar Garabet Amira Balyan'ın oğlu Sarkis baylan tarafından yapıldı. Kanımca İstanbul, Balyan ailesine ona bıraktığı sayısız şahane eserden dolayı minnet borçludur. Çırağan sarayı, Dolmabahçe saat kulesi, Zeytinburnu barut fabrikası, İTÜ'nün şehir kampüsleri, beylerbeyi sarayı ve sayamayacağım birçok başyapıt Balyan ailesinin eseridir.

Sarkis Balyan, 1843 yılında ağabeyi nigoğos balyan'la birlikte paris'e gider ve  collège sainte-barbe de paris'i bitirir ikisi. ardından osmanlıya dönerler ve sarkis babası ve ağabeyiyle beraber çalışır. fakat babası ve abileri öldükten sonra kardeşi hagop balyanla çalışmaya devam eder. ikinci abdülhamitin istibdat döneminde avrupaya sürgüne gönderilir. ancak on beş yıl aradan sonra istanbul'a geri gelir. 1899 yılında da vefat eder. tüm yaptıklarına karşın sürgüne cezalandırılması dönemin padişahının sanata verdiği vefayı da gözler önüne seriyor adeta!

Dönelim tekrardan 1875 yılında Sultan Abdülaziz tarafındanbalyan'a yaptırılan Akaretler Sıraevler'e. şu an sergi, galeri ve mağazalarla bezenmiş akaretler o zamanlar Dolmabahçe Sarayı’nın önde gelen ağalarını ağırlamak amacıyla lojman olarak inşa edilmiş.

Ayrıca, Mustafa Kemal Atatürk, annesi Zübeyde Hanım ve kız kardeşi Makbule Atadan ile 6 yılı geçen bir süre boyunca Akaretler Sıraevler’de ikamet etmiş. Günümüzde bu ev müze olarak ziyaretçileri kabul ediyor.