bANDİSTA: Hem Sahnede Hem Sokakta Mücadele Eden Ses

Pek çok enstrümanın ve müzik türünün birleşimiyle; Balkan, İspanyol ve çingene tınılarının coşkusuyla, protest sözleri ve enternasyonal yaklaşımıyla bANDİSTA grubu, 2006 yılında İstanbul'da kurulmuştur. Bando İstanbul'un kısaltması olan grup ismi aynı şarkıları gibi kulağa oldukça orijinal geliyor. Müziği kolektif bir çaba olarak niteleyen ve toplum için sanat üreten bu grubun ne kaç üyesi olduğu ne de üyelerinin ismi biliniyor.

Dinleyicilerin performans sırasında çektiği sahne fotoğrafları dışında grubun fotoğrafını bulmak pek de mümkün değildir çünkü 2011'de yaptıkları bir ropörtajda dedikleri üzere "Bir tavrın, bir hareketin, bir isyanın fotoğrafını kim çekebilir ki?" inancı ile yola çıkmışlardı. bANDİSTA'nın bir yüzü veya bir ismi yok ve olmayacak da, çünkü bunun ötesine uzanan bir sanat anlayışları var.

Grup, albümlerinin tümünü kendi internet sitesi tayfabandista.org adresinden ücretsiz ve telif feragatlı şekilde "Armağandır. Çoğaltınız! Dağıtınız!" sloganıyla paylaşıyor. Bunun yanı sıra piyasaya sürdükleri ilk albüm "De Te Fabula Narratur," ismini, Marx'ın ünlü kitabı Das Kapital'de işçilere seslendiği "Senin hikâyeni anlatıyorlar." sloganından almıştır. 2013'te verdiği bir konserde "AVM'ler insana özgürlük vermez. Özgürlük kredi kartı borçları altında ezilmek değildir." diyerek Gezi Direnişine dikkat çekmiş ve onu desteklediğini açıkça göstermiştir.

İsyanın Ezgileri: Bandista'nın Tarihi Olaylara İşaret Eden Şarkılarının Derin Anlamları

Grubu böylesine eşsiz yapan bir diğer özellik ise şarkılarında anlattıkları tarihî olaylardır. Bu olaylar çoğu zaman insanın, güç sahiplerinin zulmü karşısında çektiği acıyı ve karşı karşıya kaldığı haksızlığı konu alan olaylar olmasına rağmen müziklerde o hüznü görmediğinizi zannedebilirsiniz. Lakin grubun açıklamasına göre "Her bANDİSTA performansı öfke ve coşkuyla harmanlanmış durumcu bir deneydir." Grubun tarzını ve amacını bilmeyen, şarkılarına konu ettikleri tarihî olaylardan bihaber olan insanların yadırgadığı şarkıları aracılığıyla, aslında araştırdığınız takdirde sadece Türkiye'nin değil, dünyadaki pek çok ülkenin yakın tarihine yönelik bilgiler edineceğiniz kesindir.

Benim Annem Cumartesi

Örneğin, Paşanın Başucu Şarkıları isimli albümünde Arjantin'de 1976 darbesinden beri her hafta perşembe günü Plaza Del Mayo'da toplanan anneleri ve onlarla aynı sebepten Türkiye'de Gazi Mahallesi olaylarından sonra gözaltında kaybedilen, faili meçhul şekilde katledilenlerin sorumlularının bulunarak yargılanması için 1995'ten beri cumartesi günleri Galatasaray Lisesi önünde oturma eylemi yapan anneleri konu eden bir şarkıları bulunmakta.

Gavur İmam İsyanı

Aslı Kıbrıslılara ait olan kimi kaynağa göre anonim kimine göreyse Hamza Irkad'ın derlediği bir türküdür. Osmanlı'nın vergi politikaları yüzünden çıkan Kıbrıs ayaklanmaları ve isyanlar için yakılmış bir türküdür. Bandista ise bunu "Dikkat Askersiz Bölge" albümünde kendi tarzında yeniden seslendirerek şarkıya farklı bir hava katmıştır.

Yan Babilon, Hiç Kimsenin Şarkısı ve Selam Size

Aynı albümde yer alan "Yan Babilon" isimli şarkısında ise tarih boyunca polis ve devlet terörü yüzünden kaybedilen yaşamların sesi oluyor.

2012'de piyasaya sürdükleri "Sınırsız-Ulussuz-Sürgünsüz" albümünde yer alan Hiç Kimsenin Şarkısı, futbolcu olma hayaliyle 2005 yılında Türkiye’ye gelen Nijeryalı bir göçmen olan ve 25 yaşında gözaltındayken polis memuru Cengiz Yıldız’ın silahından çıkan kurşunla öldürülen Festus Okey'in anısına yazılmıştır. Olayın yargılaması 20 yıl sürmüş ve sonuç olarak polis memuru sanığa 4 yıl 3 ay hapis cezası verilmiştir. Bu trajik olay, şarkının sözleri ve ismi ile birlikte bize tarih boyu zulme uğrayan göçmen ve mülteci insanların durumunu özetler niteliktedir.

"Daima" albümünden Selam Size şarkısını ise, Amerika'da idam edilen iki İtalyan göçmen işçi olan Nicola Sacco ve Bartolomeo Vanzetti'nin anısına seslendirmişlerdir. Ciddi suçlamalarla gözaltına alınıp yedi yıl hapiste yatan bu ikili suçlulukları konusunda ciddi şüpheler olmasına rağmen ve pek çok itiraza karşı idam edilmişlerdir. Amerikan adalet sisteminin bir ayıbı olarak ünlenmiş dava, göçmenlere ve anarşistlere yönelik nefretin bir sembolü olmuştur.

Ruhi Su'nun Mahsus Mahal şarkısını, dünyaca ünlü Bella Ciao'nun kendince uyarlanmış hali Hoşçakal'ı, Edip Cansever'in aşk örgütlenmektir sözünün bestelere dökülmüş hali Aşk Şarkısı'nı, Enternasyonal'in bANDİSTA yorumu olan Her Yerin Şarkısı'nı ve kadınların on yıllardır direniş müziği olan İsyan ile Olur/Olmaz'ı dinlediğinizde bir kere daha bu grubun kendine özgü tarzına hayran kalacaksınız. Şarkıları dinlemeden, yalnızca sözlerine bakarak bile oldukça etkileneceğiniz bu sanat eserleri farklı dillerle ve enstrümanlarla hareket kazanıp kalbinizde yer edinecek ve sizi alabildiğinize koşmaya itecektir.

bANDİSTA'nın müziğe ve dünyaya yaklaşımını daha iyi öğrenmek için 2011 yılında Gülenay Börekçi'nin yaptığı röportajı okumanızı ısrarla öneririm.

Kaynaklar:

https://www.demokrathaber.org/bandista-1915den-baslamali#google_vignette

https://en.wikipedia.org/wiki/Bandista & https://tr.wikipedia.org/wiki/Bandista

https://www.evrensel.net/haber/74858/bagzi-sarkilar-hep-birlikte-soylenir

https://www.evrensel.net/haber/198767/bandista-dan-pasanin-basucu-sarkilari

 https://www.odatv.com/kultur-sanat/devrimci-gencler-bu-grubu-dinliyor-5278