Bir Montessori Gözlemi: “Kendim yapabilmem için bana yardım et.”

“Bir ağaç bir kuşa nerelisin diye sormaz, yalnızca şarkısına eşlik eder.” Halil Cibran 

Bir çocuk evi düşünün; karışık yaş gruplarından (3-6 yaş) çocuklardan oluşan, cinsiyetsiz materyallerin yer aldığı , çocuğa kendi çabası ile kendi potansiyelini keşfetme hakkının olduğu bir yer .

Burası “dışsal ödülün olmadığı ," akranlardan öğrenme” , “öğreten, çocuk etkileşimi” esasına dayalı bir ortamdır.

İşte bu ortam Maria Montessori tarafından geliştirilen, temel ilkesi özgürlük ve bağımsızlık olan Montessori Çocuk evleridir.

Bu çocuk evinin doğuşu çocuğun özgürlüğü meselesine dayanmaktadır. Temel sorulardan birisi: “Çocuk Kendi kişiliğinin şekillendirmeye bırakılmalı mı, yoksa yetişkenler tarafından şekillendirilmeli mi?

Montessori felsefesinde çocukların temel haklarından bazıları şöyledir:

1.      Kendisi için ve kendi kendine hareket edebilme hakkı

2.      Gereksiz yardım ya da müdahale olmadan hareket edebilme hakkı

3.      Çalışma ve yoğunlaşma hakkı

4.      Çevre ve grup tarafından belirlenmiş sınırlar dahilinde hareket edebilme hakkı

5.      Kendi çabası ile kendi potansiyelini geliştirme hakkı

Burada çocuklar kendi karakterlerini kendileri yaratırlar. İlk etapta büyümüşte küçülmüş çocuklar diye düşünmüş olsak da “ Büyümüşte küçülmüş çocuk kendine egemen olmayı ve huzur içinde yaşamayı bellemiş ve disiplinli çalışmayı aylaklığa yeğ tutmayı öğrenmiş zeki bir çocuktur.”

Çocuk yaptığı işin ötesinde bir amaç gütmez, işi gücü çalışmasının kendisidir.

Montessori okullarında kozmik eğitimin dayandığı temel ilkelerde, Dünya’nın ev olarak kabul edilmesi ve evrenselliği ve  de barış dilinin esas alınması da kanımca önemlidir.  

Ayrıca, bu eğitimlerde bedensel hareketlerimizin doğrudan doğruya kişiliğimizin gelişmesiyle bağlantısı olduğu gerçeği dikkate alınmış yoga dersleri konulmuştur.

Bunun yanısıra zerafet ve kibarlık, yaşa uygun duygusal yetenekler de yer almaktadır.

Sonuç olarak diyebiliriz ki : Ebeveynler herşeyden önce çocuktan öğrenmeye açık olmalılardır.

(Bu yazı Küçük Kara Balık Çocuk Evi’nde, Kasım 2023’te gözlemci olduğum dönemdeki notlarım, İstanbul Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi “Montessori Eğitmen Eğitimi” ders notlarıma, Maria Montessori’nin “Çocuğunuz Hakkında Bilmeniz Gerekenler” ve “ Çocuğun Keşfi” kitaplarına yaslanmaktadır.)