Bireylerde Olumsuz Beden Algısı Gelişimine Sebep Olan Etkenler Nelerdir?
Beden algısı tek başına gelişen bir olgu değildir. Kültür, aile ve arkadaşların tümü beden hakkında olumlu ve olumsuz mesajlar iletmektedir.
Önceki yazımda beden algısının ne olduğundan ve beden algısını etkileyen faktörlerden bahsetmiştim. Bu yazımda olumlu ve olumsuz beden algısından ve bireylere olumsuz beden algısı oluşumunda rol oynayan faktörlerden bahsedeceğim.
İyi okumalar :)
Olumlu Beden Algısı Nedir?
Olumlu beden algısı veya beden kabulü, bireyin vücudunu olduğu gibi kabul etmesi, takdir etmesi ve bedenine karşı saygı duymasıdır.
Olumlu beden algısına sahip bireyler, bedenleri hakkında kendilerini rahat hisseder, bedenlerinin görünüşü ve kendi hisleri ile sağlıklı bir ilişki kurarlar.
Olumlu bir beden algısına sahip olmak şunları içerir:
· Bedenini kabul etmek ve takdir etmek
· Geniş bir güzellik kavramına sahip olmak
· Dış etkenlerden veya toplumsal mesajlardan bağımsız olarak kendin ile iyi bir ilişki kurmak
· Medyada idealize edilmiş veya gerçekçi olmayan beden görüntülerinin gerçeği yansıtmadığının bilincinde olmak
· Moda ve güzellik endüstrilerinin tek bir vücut tipini öne çıkarmasının gerçekçi bir yaklaşım olmadığının bilincinde olmak
· Belirli kalıplara uyma ve ideal bir vücut tipine sahip olma baskısına yenilmemek
Sağlıklı bir beden algısına sahip olmak; zihinsel, fiziksel ve ruhsal sağlığın önemli bir parçasıdır.
Olumsuz Beden Algısı Nedir?
Olumsuz beden algısı, bir kişinin bedeni hakkında sürekli olumsuz düşünce ve hislere sahip olması, bedenini kabul etmemesi ve değiştirmek istemesidir.
Olumsuz beden algısına sahip bireyler, bedeninden ve görünüşünden memnun değildir. Bu bireyler, bedenlerini değiştirmeye çalışmak için çok kısıtlı diyetler, aşırı egzersiz, kontrolsüz takviye kullanımı gibi sağlıksız uygulamalara yönelebilirler. Bu uygulamalar sonucunda istenilen sonuç elde edilemezse bireyde yoğun hayal kırıklığı, utanç, suçluluk duygularına sebep olur ve bireyin yeme bozukluğu geliştirme riski artar.
Olumsuz beden algısına sahip bireyler şu davranışlarda bulunabilir:
- Kendini başka insanlarla karşılaştırmak ve sonuç olarak kendini yetersiz hissetmek
- Sık sık tartılmak, aynaya bakmak, vücudunu kontrol etmek ve vücut ölçülerini almak
- Tekrarlayan diyet davranışı (kalori sayma, öğün atlama, belirli besinlerden kaçınma vb.)
- Görünüm, saç, makyaj veya giyim üstüne çok fazla zaman harcamak
- Utanmış hissetmek ve kendini toplumdan soyutlamak
- Kendini sürekli aşağılamak
- Kendini olduğundan daha az başarılı, yetenekli veya güzel görmek
- Bedenleri hakkında rahatsız veya garip hissetmek
- Bedenleri hakkında sürekli şikayet etmek
- Bedenlerinin bazı kısımlarını çarpık görmek
Bireyde olumsuz beden algısı gelişimine sebep olan etkenler nelerdir?
Beden algısı, kendi kendine oluşmaz. Bir kişinin bedeni hakkındaki duygu ve düşünceleri, birçok farklı faktörden etkilenebilir. Bireyin içinde bulunduğu toplumun kültür ve gelenekleri, aile ve arkadaşların tümü beden hakkında olumlu ve olumsuz mesajlar vermektedir. Bu mesajların sözlü olmasına gerek yoktur. İnsanlar karşı tarafa farkında olarak veya olmadan beden dili yoluyla birçok mesaj iletebilmektedir. Aşağılayıcı bir bakış, sakınıcı bir tutum, göz süzme vb. davranışların hepsi olumsuz beden algısı oluşumunda bireyi etkilemektedir.
Bireyin olumsuz beden algısı geliştirme sürecinde etkili olan diğer faktörler şunlardır:
- Çocukken etrafındaki insanlar tarafından bedenine yönelik yapılan olumsuz yorum ve davranışlar
- Toplum tarafından bireylerin belirli bir şekilde görünmesi için yapılan baskı
- Moda ve güzellik endüstrilerinin sürekli sınırlı bir vücut tipini öne çıkararak insanları ideal bir beden şekli olduğuna inanmaya teşvik etmesi
- Medyada sürekli gerçekçi olmayan idealize edilmiş beden görüntülerine ve yaşam tarzlarına maruz kalmak
- Irk, yaş, cinsiyet, yetenek, vücut şekli, cinsel yönelime dayalı ayrımcılıklar
- Okulda, işte ve toplumda bireyin kendini yetersiz hissetmesine yol açacak sözlü saldırganlıklara maruz kalmak
- Bireylerin görünüşlerini yeniden değerlendirmesine sebep olabilecek kazalar ve uzun vadeli sağlık koşulları (meme kanseri sonrası mastektomi, amputasyon vb.)
Sonuç olarak, olumlu beden algısına sahip bir kişi, görünüşünden ve vücudunun yapabileceklerinden memnun hissedecektir. Bununla birlikte medya, aile üyeleri, arkadaşlar, geçmiş deneyimler, yaşam değişiklikleri vb. etkenler, kişinin kendi bedeninden mutsuz hissetmesine neden olan olumsuz bir beden algısına yol açabilir. Bu durum, depresyon ve yeme bozuklukları gibi zihinsel sağlık koşullarına yol açabilmektedir.
Kendinizin veya hayatınızdaki birinin beden algısı konusunda sorunları olduğunu düşünüyorsanız, profesyonel destek almalısınız. Profesyonel destek, zararlı inanç ve davranışları değiştirmenize ve bedeninizi daha fazla kabul etmenize yardımcı olabilir.