Biyolüminesans

Bazı organizmaların kimyasal reaksiyonları sırasında kimyasal enerjinin ışık enerjisine dönüşmesi ve ışık yaymasına denir. Bu kimyasal reaksiyonu, büyük organizmaların üzerinde yaşayan organizmalar da gerçekleştirilebilir. Bakterilerde biyolüminesans için gerekli genler Lux Operon denilen operon ile kontrol edilir.

Bu olaydan sorumlu kimyasal birleşiğin adı lüsiferindir. Lüsiferaz, biyolüminesansta rol oynayan oksidatif enzimlerin genel adıdır. Lüsiferin, lüsiferaz enzimi ile oksitlendiğinde ışık üretir. Bu kimyasal reaksiyon hücre içinde veya dışında meydana gelebilir. Lüsiferini bazı canlılar kendileri üretir. Bazı canlılar da besin yoluyla ya da diğer canlılarla ortak yaşam sonucu elde eder.

Biyolüminesansı başlatan etkenler arasında ortamın pH farkı, sıcaklık ve basınç değişimleri vardır.

Bazı balık, ahtapot, karides, denizanası, denizyıldızı, alg, köpekbalığı, ateşböceği ve mantar türleri gibi birçok canlı biyolüminesans özelliğe sahiptir. Canlılar biyolüminesansı avlanma, savunma, eş bulma, saklanma gibi farklı amaçlarla kullanabilir.

İnsanlar, bu özelliği bazı çalışmalarda da kullanmaktadır. Lüsiferaz enzimi biyoaydınlatıcı olan biyoteknolojik aletlerde kullanılır.