Büyük Beşli: Kişiliğin Elementleri

Kendinizi daha iyi tanımak adına internette birçok kaynağa göz gezdirmiş olabilirsiniz. Böylelikle hayata bakış açınızı, davranış şekillerinizi, sizi siz yapan özelliklerinizi daha iyi anlamış olacaksınızdır. Ancak internette çok fazla kişilik teorisi var ve sizin kişiliğinizi tam olarak yansıtmayabilirler. Bugün bahsedeceğimiz büyük beşli kişilik teorisi, sadece beş etmenle sizi oldukça detaylı bir şekilde tanımlayabilir. Teori hakkında daha fazlasını öğrenmek isterseniz, okumaya devam edebilirsiniz.

Büyük Beşli Teorisi Nedir?

Robert McCrae ve Paul Costa'nın oluşturduğu teori, Beş Faktör veya yabancı literatürde OCEAN olarak da bilinir. Başlangıçta sadece karakterler özelliklerini sınıflandıran teori, zaman içinde teoriye evrilmiştir. Beş boyuttan oluşan teoride boyutların iki adet kutbu bulunur. Büyük beşli konusunda yapılan çalışmalarda teorinin evrensel olarak geçerli olduğu yönünde bulgular vardır. Dilerseniz bu beş boyuta yakından bakalım.

Dışa Dönüklük

Dışa dönüklük düzeyi yüksek olan kişiler genellikle sosyal, arkadaş canlısıdırlar ve enerjilerini insanlarla etkileşimden alırlar. Aynı zamanda girişken olup diğerlerinin dikkatini üzerine toplamayı severler. Konuşmaları başlatan tarafta yer alır, eğlenceyi severler.

Dışa dönüklük düzeyi düşük olan kişiler ise içedönüklerdir. Dışa dönüklerin aksine içedönükler diğer kişilere karşı daha mesafelidirler. Enerjilerini tek başlarına vakit geçirmekten alırlar. Yalnızlığı sevip diğerlerinin dikkatini çekmek istemezler.

Nevrotizm

Nevrotizm düzeyi yüksek olan kişiler duygusal iniş çıkışları fazla yaşayabilirler. Ruh halleri gün içinde birçok kez değişebilir. Stres düzeyleri yüksektir ve kaygılı olabilirler. Olaylar karşısında daha öfkeli, endişeli olup olaylarla başa çıkmada zorluk yaşayabilirler.

Nevrotizm düzeyi düşük olanlar ise genellikle daha sakin kişilerdir. Duyguları daha stabildir. Olaylar karşısında daha sakin tepkiler verebilirler.

Deneyime Açıklık

Deneyime açıklık düzeyi yüksek olan kişiler genellikle yeni deneyimler edinmeyi isteyen, merak duygusu ve hayal gücü gelişmiş olan kişilerdir. Değişimi severler ve farklı fikirlere açıktırlar. Enetelektüel merakı fazla olup bu yönde uğraşlar edinirler.

Deneyime açıklık düzeyi düşük olan kişiler ise değişimi sevmez, mevcut düzeni korumak isterler. Bu kişiler daha geleneksel ve tutucu olma eğilimindedirler.

Uyumluluk

Uyumluluk düzeyi yüksek olan kişiler empatik kişiler olma eğilimindedirler. Etrafındaki kişilere yardım etmeyi sever, takım çalışmasına yatkındırlar. Genellikle hoşgörülü, kibar ve alçak gönüllüdürler.

Uyumluluk düzeyi düşük olan kişiler ise uyumlu kişilerin aksine rekabetçi olma eğilimindedirler. Diğer kişilere karşı kaba olabilir, yardım etme davranışında bulunmayabilirler. Ayrıca diğerleriyle empati kurma eğilimi daha düşüktür.

Sorumluluk

Sorumluluk düzeyi yüksek kişiler genellikle disiplinli, çalışkan, sabırlı ve azimli olma eğilimindedirler. Sorumluluk sahibi olup zaman yönetiminde iyidirler. Rutinlere uyarlar, planlara sadık kalırlar.

Sorumluluk düzeyi düşük kişiler ise daha sabırsız olup zaman yönetiminde iyi olmayabilirler. İşleri erteleyip son dakika halletmeye çalışabilirler. Düzenli olmaktansa dağınıklığı tercih edebilirler. Aynı zamanda plan yapıp planlara uymada güçlük çekebilirler. Öz disiplin oluşturma konusunda zorluk yaşama ihtimalleri vardır.

Beş faktör veya beş büyük kişilik teorisi, evrenselliği çalışmalarca kanıtlanmış, bütün dünyada kullanılan bir kişilik teorisidir. Siz de bu yazıda anlatılan özelliklerin hangilerinin size uygun olduğunu bularak kendinizi daha iyi tanıyabilirsiniz. Ayrıca, kişiliğin geliştirilebilir bir yönü olduğunu unutmayın. İstediğiniz kişilik özelliklerini geliştirip, istemediğiniz özellikleri ise törpüleyebilirsiniz.