Çizim Dünyasının Efsanesi: Manga

Çizgileri takip ederek yeni dünyalara kapı aralamaya ne dersiniz? Hikayelerin sadece kelimelerden ibaret olmadığı bir yazım türü keşfetmek isterseniz Uzakdoğu kültürünün önemli sembollerinden biri olan Manga çizgi romanlarına gelin yakından bakalım. 

Japon Çizim Sanatı: Manga

Japonya’ya özgü çizim sanatıyla oluşturulan çizgi romanlar Manga olarak adlandırılıyor. Çin’de doğan Budizm dininin etkisiyle 6. ve 7. yüzyıllarda Japonya’da inşa edilen Budist tapınaklarının duvarlarına hayvan ve insan figürleri çizilir. Buna en iyi örnek Toba adlı rahip tarafından “Choju Giga” olarak isimlendirilen hayvan çizimleridir. Bu çizimler zamanla Manga çizimlerinin oluşmasında esin kaynağı olur. 17. yüzyılda sadece hayvan figürlerinden oluşan ve metin içermeyen mangalar çizilmeye başlanıyor. 19. yüzyılda gelindiğinde ise Manga ismi 1819 yılında ressam Hokusai Katsushika’nın öğrencilerinin kullanması için çizdiği karikatürleri adlandırmak için kullanılıyor.

Manga çizimlerine yukarıdan aşağıya doğru bakılırken okuma şekli ise sağdan soladır. Okuma şeklinin bazı istisnaları olabilir. Diğer bir özelliği ise siyah beyaz çizimlerden oluşmalarıdır. Nadirde olsa tamamen renkli çizimlerden oluşan mangalar da mevcut. Manga çizgi romanları; Man (Rastgele, Acayip) ve Ga (Resim) kelimelerinin birleşiminden oluşur. Manga çizerleri ise Mangaka diye adlandırılır. Manga severlere ve okuyucularına ise Otaku denilmektedir. Her ne kadar günümüzde otaku, Japonya’da antisosyal kişilikteki insanlar için kullanılan bir terim olsa da iyi bir otaku mangayı sadece okumakla yetinmez onun üzerine teoriler geliştirerek eleştirilerde de bulunur. 

Tarihsel Süreçte Manga

İlk manga kitapları Toba-e ve Kibyoshi’dir. Diolog içermeyen resimlerden oluşan mangalara Toba-e; yetişkinlere yönelik resim ve yazı içeren mangalara ise Kibyoshi denir.

Mangalar, II. Dünya Savaşı döneminde savaş konularını ele almaya başlıyor ve ekonomik sıkıntılardan dolayı “küçük kırmızı kitaplar” şeklinde basılıyor. Bu dönemde ünlü manga yazarı Osamu Tezuka’nın eserleri büyük bir başarı gösteriyor ve bu başarı Tezuka’ya “Manganın Tanrısı” lakabını kazandırıyor. Tezuka’nın o dönemdeki en ünlü eseri Astro Boy’dur. Robotların insanlarla birlikte yaşadığı fütüristik bir dünyayı konu alan bilimkurgu türündeki bu mangada Tezuka; çizimlerinde kendisine özgü sinematografik tekniği kullanarak sahneyi hem uzaktan hem de yakından çizerek bir yakınlaştırma efekti yaratıyor. Daha sonra bu teknik birçok manga çizerini de etkiliyor. Aynı dönemin çizerlerinden bir olan Machiko Hasegawa’nın yazdığı Sazae-san ise genç bir kızın gündelik yaşamını konu alıyor. Bu eser daha sonra popülerleşerek genç kızlar için yazılan shoujo türünün oluşmasını sağlıyor. II. Dünya Savaşı döneminin en önemli iki eseri olan Astro Boy ve Sazae-san manga tarihini etkileyen en önemli iki eser oluyor.

Mangaların her yaştan okuyucuya hitap eden türleri mevcuttur. Mangalar cinsiyetlere ve yaş gruplarına göre farklılık gösterebilir. Genç kızlar için hazırlanan mangalara Shoujo, genç erkekler için olanlara Shounen denir. 1950 ve 1969 arası bu iki manga türünün en popüler olduğu yıllar oluyor. 1990’lı yıllara gelindiğinde yetişkinlere özel; cinsellik, şiddet vb. unsurların ön planda olduğu mangalar çiziliyor. Kadınlar için olan mangalar Joesi olarak adlandırılırken yetişkin erkekler için hazırlanan mangalar Seinen olarak adlandırılıyor. Ayrıca her birinin kendi türü içerisinde farklı tanımlamaları da mevcuttur. Mangalar hemen hemen her konu da yazılabiliyorken en önemli temaları; gündelik yaşam, aksiyon romantizm, bilim kurgu, fantezi gibi konular oluyor. 

Manga Efsanesine Devam

Günümüzde manga rüzgârı tüm dünyada aynı hızla devam ediyor. Milyar dolarları aşan bir ekonomiyi yönlendiren manga, aynı zamanda bir kültürel ifade biçimi olarak da kendini gösteriyor. Mangaların milyonları peşinden sürükleyen festivalleri, hediyelik eşya, kırtasiye ve oyuncak sektörü var. Günümüzde bu kadar fazla takipçiye ulaşmasında en önemli etkenlerden biri animelerdir. Animeler mangalardan türetilen renkli animasyonlardır.

Ülkemizde animeler uzun zaman önce çizgi film olarak ana akım televizyonda yayınlanmıştır. Bunlardan en bilinenleri; Kaptan Tsubasa, Ay Savaşçıları, Voltron, Robotech, Şeker Kız Kendi, Doreamon, Ariel, Dragonball, Heidi… Bugün ise bazı internet dizi-film platformlarında birçok animeye ulaşmak mümkün.

Sizler de yeni bir hobi edinmek ya da farklı bir okuma serüveni yaşamak isterseniz mangaların eğlenceli dünyasına adım atabilirsiniz.