Deprem Tedbirleri ve Deprem Anında Yapılması Gerekenler

Deprem. Kahramanmaraş, Gaziantep, Malatya, Adana, Şanlıurfa ve Hatay başta olmak üzere 10 ilde hissedilen 7,7 bazı kaynaklarda ise 7,5 büyüklüğündeki depremde yüzlerce vefat, binlerce yaralı ve yine binlerce yıkılmış bina haberleri ile üzüldük. Bu deprem ilk değil ve maalesef deprem ülkesi olduğumuz için de son olmayacak. Bu iller dışında sürekli orta seviyede depremler yaşayan İzmir, büyük deprem beklenen İstanbul gibi şehirler de çok tedirgin. O halde öncelikle deprem hakkında bilinçlenmeliyiz. Önlemler almalı, elimizden geleni yaptıktan sonra oluşacak kötü durumlar için farklı yollar izlemeliyiz.

a. Deprem Öncesi Yapılması Gerekenler Nelerdir?

Depremden önce tedbir almak oldukça önemlidir. Önlemler elbette en başta depreme dayanıklı binalarda yaşamak ile başlar. Bunun için binaların risk analizlerini sorabilir, yeni bina eski bina demeden yaşına, analiz değerlerine ve önceki depremlerden alınan hasarların seviyelerine bakabilirsiniz.

Daha sonra ise evdeki eşyaların sabitlenmesi gelmektedir. Elektrikli ısıtıcılar, varsa sobalar da kullanılırken yere iyi sabitlenmelidir. Tavana ve duvara asılan tablo, klima vb. eşyaların sabitlenmesi kanca ile yapılmalı ve sık sık kontrol edilmelidir. Özellikle kaçış yolu üzerinde hiçbir eşya bulunmamalı, yıkılması veya düşmesi muhtemel eşyaların o yol üzerinde konumlanması engellenmelidir.

Aile içinde bir kaçış planı yapılmalıdır. Çıkılacak kapı veya pencereler, sonrasında bir buluşma noktası ve haberleşme usulü belirlenmelidir. Çocuklar için gidecekleri yer gösterilmeli, kimden nasıl yardım istemesi gerektiği anlatılmalıdır. Aynı şekilde bir enkaz altında kaldıklarında da seslerini nasıl ve ne şekilde duyurabileceklerinden bahsedilmeli, bilinçlendirilmelidirler.

En önemli hususlardan biri ise deprem/afet çantası hazırlamaktır. Çanta ve içindekiler afet sırasında ve sonrasında olduğu gibi göçük altındayken de büyük gereksinimdir. Örneğin göçük altında kalınırsa içinde bulunan su, kuru gıda vb. ürünlerle açlık giderilebilir ya da yine çantada bulunan düdüğü kullanarak göçük altındaki yerinizi belli edebilirsiniz.

***Deprem çantasında olması gerekenler:

-Gıda (dayanıklı, çabuk bozulmayan kuru gıdalar)

-Su (ailedeki her birey için yeterli seviyede su alınmalı)

-Önemli belgeler ( kimlik kartları ve ehliyet gibi kartların fotokopileri)

-Giyecek (İç çamaşırı, çorap, yağmurluk vb.)

-Hijyen malzemeleri (diş fırçası ve macunu, ıslak mendil, dezenfektan)

-Diğer önemli malzemeler ( düdük, çakı, makas, el feneri, ilk yardım çantası, piller, battaniye, radyo)

Deprem/Afet çantası, yardım ekiplerinin size ulaşmadan ilk 72 saat içinde sizi idare edecek seviyede olmalıdır.

b. Deprem Anında Yapılması Gerekenler Nelerdir?

Öncelikle söylemesi basit uygulaması zor olsa da sakin kalmaya çalışılmalıdır. Sakin ama hızlı hareket edilmelidir.

Ev içerisinde sabitlenmemiş her türlü dolap, tablo, televizyon ünitesi vb. eşyalardan uzak durulmalıdır. Aksine sabit ve sağlam olan çamaşır makinesi, buzdolabı, bulaşık makinesi, oldukça sağlam masalar veya hepsi uzakta ise bir kanepenin yanına çöküp hayat üçgeni oluşturulmalıdır. Bu da ÇÖK, KAPAN, TUTUN usulü yapılmalıdır. Yani güvenli yere çök, özellikle başını koruyacak şekilde kapan ve sağlam bir yere tutun denmektedir.

Tehlikeli yerlerden uzak durulmalıdır. Balkon, pencere, merdivenlerden uzak durulmalı ve asansör kullanılmamalıdır.

Sarsıntı sırasında ocaklara, elektrik ve doğal gaz düğmelerine dokunulmamalı, sarsıntı bittikten sonra hepsi kapatılıp güvenli şekilde bina terk edilmelidir.

Eğer deprem sırasında evde değil de bir açık alanda iseniz elektrik direklerinden, ağaçlardan, üzerinize cam veya herhangi bir eşya düşmesi muhtemel alanlardan, deniz kenarından ve toprak kayması yaşanabilecek alanlardan uzakta durulmalıdır.

c. Deprem sonrasında neler yapılmalıdır?

Panik yapmadan hareket edin. Eğer kapalı bir alanda iseniz ve deprem durdu ise deprem çantanız ile birlikte oradan çıkın ve toplanma alanına gidin. Telefonları bir süre kullanmayın ki arama kurtarma ekipleri iletişim halinde kalabilsin. Haberleri radyodan dinleyin.

Sigara veya ısınma için ateş yakmayın. En ufak bir kıvılcım bir patlama oluşturabilir. Aynı şekilde ışık kaynağı olarak da ateş yakmayın. Bunu el feneri ile çözün.

Bina çıkışı yakınınızdakileri kontrol edin ve müdahale edebileceğiniz durumda birileri varsa yardımcı olun.  

Artçı depremlerin olabileceğini unutmayın ve bu yüzden evlerinize tekrar girmeye çalışmayın. Bu artçı depremlerle binanızın kendi kendine bile yıkılabileceğini de unutmayın ve olabildiğince açık bir alanda beklemede kalın.

Göçük altında mahsur kaldıysanız, paniklemeyin ve kendinizi kontrol edin. Hareket etmeniz sizin konumunuza veya bedeninize zarar verecekse hareketlerinizi kısıtlayıp yardım ekiplerini bekleyin.

Sesinizi duyurmak için varsa düdük yoksa kendi sesinizle bağırarak yardım ekiplerine sesinizi duyurun. Enerjinizi dikkatli kullanın. Yardım ekipleri gelmeden ve çok gürültülü ortam sessizleşmeden bağırmaya çalışıp yorulmayın. Düdüğünüz yoksa ve seslenme ile kendinizi duyuramıyorsanız ya da bağıracak enerjiniz yoksa yanınızdaki, üstünüzdeki veya yakınınızdaki bir demire, ses çıkaracak herhangi bir nesneye vurarak yerinizi bildirin.