Dijital Yerliler ve Dijital Göçmenler

21. yüzyılın ilk çeyreğini bitirmeye yaklaştığımız bu günlerde artık gündelik hayatın alabildiğine dijitalleştiği bir zamanda yaşıyoruz. Ev alışverişlerinden tutun bankacılık işlemlerine kadar bütün eylemlerimizi artık dijital ortamlarda gerçekleştiriyoruz. Bu da yetmezmiş gibi diğer insanlarla etkileşimimizi bile dijital platformlara taşımış bulunuyoruz. Binlerce kilometre uzaklıktaki bir yakınımızla bile mobil cihazımızdaki iki tuşa basarak hasret giderebiliyoruz. Eskiden günleri hatta belki ayları bulan uzak mesafe iletişimi, teknolojinin gelişen imkânları sayesinde artık saniyeler içinde gerçekleşmektedir. Böylesine bir dönüşümün insanlara sağladığı kolaylık elbette ki tartışılmaz, ancak görünen o ki dijitalleşmenin sağladığı olanaklardan herkes eşit derecede faydalanamıyor.

Bu yazıda Amerikalı yazar ve eğitim konuşmacısı Marc Prensky'nin ilk defa 2001 yılında yayımlanan bir makalesinde kullandığı "dijital yerli" ve "dijital göçmen" kavramlarından bahsedeceğim. Dijitalleşmenin çok hızlı bir şekilde yaşamlarımıza girmesi, dijitalleşme ile çok geç tanışan ve dijitalleşmenin içine doğan nesiller arasında bir çeşit bölünme yaratmıştır. Farklı yaş gruplarının cep telefonu, kişisel bilgisayarlar, internet vb. teknolojilere erişimleri ve kullanımları arasındaki boşluğu tanımlayan "dijital bölünme" kavramı (Şenceylan, 2019, s.5) özelinde Marc Prensky, insanların dijital teknolojilerle olan ilişkisini yaşa dayalı bir sınıflandırma üzerinden yapmış ve buradan hareketle "dijital yerli" ve "dijital göçmen" kavramlarını ortaya atmıştır (Tuna Uysal, 2020). Buna göre teknolojinin içinde doğup büyüyen ve günlük rutinlerini dijital teknoloji ile gerçekleştirenler "dijital yerli", teknolojiyle yaşamının görece daha geç veya son dönemlerinde tanışmış olanlar ise "dijital göçmen" olarak tasnif edilmiştir. Dijital teknolojileri tıpkı anadilleri gibi kullanabilen dijital yerliler (Prensky, 2001, akt. Çaycı ve ark., 2022) ve dijital göçmenler arasında teknolojinin kullanımına yönelik tutum ve beceriler açısından farklar vardır. (Tuna Uysal, 2020) Ancak dijital göçmenleri homojen bir şekilde tasavvur etmek yerine bu grup içinde üç farklı kesim olduğundan söz edilebilir. (1) Kaçınanlar, yani teknoloji kullanımının en nadir olduğu grup. Bu grup bireyler sosyal ağ uygulamalarını kullanmayı tercih etmeyenlerdir. (2) Zoraki benimseyenler, teknolojinin artık gündelik hayatın önemli bir parçası olduğunun farkında olup çeşitli arama motorlarından faydalanan bireylerdir. Yine de teknolojiyi gönülsüzce benimsemiş olup ona karşı tedbirli bir tutum içerisindedirler. Son olarak (3) Hevesliler ise dijital yerliler kadar teknolojiyi kullanma isteğinde olup ve bunun için çaba harcayan dijital göçmenlere karşılık gelir (Tuna Uysal, 2020).

Kaynaklar

Çaycı, B., Çaycı, A. E. ve Eken, İ. (2022). Özçekim Kültürünün Yükselişi: Dijital Yerlilerin ve Dijital Göçmenlerin Sosyal Medyada Özçekim Paylaşım Tutumlarının Karşılaştırılması. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (e-gifder), 10 (1), 242-267.

Şenceylan, E. S. (2019). Motivation behind social media use by older adults [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Boğaziçi University.

Tuna Uysal, M. (2020). Yaşlı bireylerin sosyalleşmesinde dijital teknolojinin rolü: Dijital yaşlılar üzerine bir çalışma. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 50, 43-59.

Görsel Kaynaklar

https://pixabay.com/tr/photos/telefon-teknoloji-mobil-internet-869669/

https://pixabay.com/tr/photos/business-technology-kent-line-5475661/