İkinci Dünya Savaşı'nda Kullanılan Propaganda Silahlarının Günümüz Dünyasındaki Yansımaları

İnsanlık tarihinin başından itibaren güç elde etmek adına bir başkası üzerinde otorite kurma, mevcut düşünceleri bir başkasına aşılama veya manipüle etme var olmuştur. Duygu ve düşünce aktarımının en sistematik yolu da propagandadır. Genellikle savaş dönemlerinde ilgi gören ve meydana çıkan propaganda, hayatımızın her anında etkin olmuştur.

Ülkelerin kendi halkını etkileme, başka halkı etkileme veya başka bir halkı demoralize etme amacıyla 19. yüzyılda modern anlamda kullanılmaya başlanan propaganda, birçok kitle iletişim aracıyla birlikte hedef kitleye servis edilmiştir. 20. yüzyıl başları ve Soğuk Savaş sonu arasındaki dönemde radyo ve gazete başta olmak üzere sinemanın da araç olarak kullanıldığı bu psikolojik savaş yöntemi, özellikle Birinci Dünya Savaşı’nda en kritik aşamalarından geçmiştir. Ancak propagandanın kitle iletişim araçlarındaki yükseliş dönemi İkinci Dünya Savaşı zamanlarını kapsamaktadır.

Almanya ve ABD başta olmak üzere hemen her iletişim aracıyla birlikte hedef kitleye sunulan propaganda mesajları, beklenilen başarıyı elde etmiştir. Özellikle sinemada halkı galeyana getirmek için yapılan savaş filmleri, tarihi belgeseller; haberlerde duyurulan galibiyet teşvikleriyle halk bir nevi kukla haline gelerek propagandacının istediği role bürünmüştür.

Yalnızca siyasi alanda kullanılmayan propagandaya televizyon programlarında rastlanıyor. Reklam, dizi, film veya çizgi filmlerde bahsi geçen 25. kare ile birlikte halkı gözü açık şekilde etkilemek mümkün. Eskiden açıkça belirtilmiyor olsa da halkın algılayabileceği propagandalara şahit olunurken şimdi ne zaman, neye maruz kaldığımız belirsiz.

Günümüzde propagandaya eski usullerin yanı sıra özellikle internet ve sosyal medyada rastlamaktayız. İnternetin her türlü noktaya ulaşımıyla birlikte propaganda yapmak artık daha hızlı ve kolay, üstelik maliyet de oldukça düşük. Güçlü kitlelerin yaptığı veya uyguladığı propagandayı şimdi azınlıkların sosyal medya üzerinden yapması da mümkün.

Globalleşme ile birlikte dünya artık dijitale evirildi ve dijitalleşen dünya da her kesime her imkânı sağlayabiliyor. Şimdi propagandalar oldukça kolay, ancak eskiye nazaran hedeflenen kitle de daha açıkgözlü ve sorgulayıcı. Özellikle İkinci Dünya Savaşı’ndaki otorite, baskı söz konusu olmadığı için kitlelerin kolay boyun eğişi pek mümkün değil. Ancak propagandayı eskisi gibi çok daha etkili ve karşı konulamaz şekilde kullanma gücüne sahip güçlerin varlığı; bunun bitmeyecek bir savaş olduğunu gözler önüne seriyor.