Don't Look Up Filmiyle Post- Truth Kavramı

Dev kadrosuyla gösterime girmeden bile insanların dillerinde dolaşan o ses getiren film.

Kimi izleyici filmi kafa karıştırıcı bulsa da film aslında günümüz gündem konularını metaforik bir yaklaşımla bizlere yansıtıyor. Leonarda Di Caprio, Jennifer Lawrence, Cate Blanchett ve Meryl Streep gibi oyuncuların dahil olduğu film 24 Aralık 2021 tarihinde izleyicileriyle buluştu. Konusu itibariyle oldukça ilgi çekici olan film; iki astronomun, dünyayı evrenden silecek bir kuyruklu yıldızın gelmekte olduğu konusunda insanlığı bilgilendirmek için bir medya turuna çıkar, fakat hiç kimse onları kale almaz.

Bu sıradışı ve metaforik filmin aslında izleyicilere neler anlatmak istediğini ilk başta çok fark edilmese de biraz ayrıntılı bakıldığında günlük hayattan kesitler yakalanabiliyor.

İlk olarak film günümüzle de eşleşen birçok maddeyi ele almış. Post-Truth kavramı da onlardan biri. Bir diğeri ise propaganda. Filme baktığımızda propagandayı oldukça görüyoruz. Propagandanın en büyük gösterilme şekli de sosyal medya mecraları. İlk olarak başkanın kendine ait hayatının gündemde olmasıyla bunu değiştirmek adına yaptığı acele durum konuşması propaganda başlangıcı oluyor. Bu konuşmada insanların dikkatini başka yere verebilmek için göktaşını öne sürüyor. Bununla birlikte seçimleri alabilmeyi düşünüyor ve başarıyor. Patlamayla ilgili halkın düşüncelerini yönetiyor. Komutan da dahil halkın gözünü boyamayı başarıyor. Halk daha önce olumsuz düşünceler içerisinde olduğu bu insanlara koyun misali kimde güven duygusu varsa ona güvenmeye başlıyor. Patlama görevi gerçekleştirilmiyor ve halk bunun farkında olmadan devlet kendi çıkarları doğrultusunda halkı yönlendiriyor, onlara eşitsizliği bile çözecek kadar kıymetli bir göktaşı bulduklarını dile getiriyorlar. Bununla beraber “Yukarı bakma” sloganlarıyla halk ortalığı karıştırıyor. Hükümet ise “Yukarı bak” diyen grupları dışlarcasına konuşmalar yapıyor. Propaganda örneği olarak bizlere sunabiliriz.

Filmde kullanılan bir başka kavram ise "Post-truth". Filmde gerek başkan gerek program sunucuları bizim ekibi kale almıyorlar çünkü kendi yönetmek istedikleri kitleler mevcut ve ona göre davranıyorlar. Haber konusunda halkın dikkatini çekmek ve kendi istedikleri yöne çekebilmek için göktaşı konusunda post-truth olan hakikat ötesi haber yapılıyor. Buna bir başka örnek ise ciddi bir konu olan göktaşı olayında bir kişinin yakışıklılığını konuşuyor program sunucuları.

Peki nedir bu Post-Truth kavramı?

Dünya çapında oldukça kullanılan ve 2016 yılında da “yılın kelimesi” olarak seçilen bir kavramdır. Oxford Dictionary’ ye göre tanımı; objektif gerçeklerin kamuoyunu şekilllendirmede duygular ve inançlara göre daha az etkili olduğu koşulları betimleyen sözcüktür. Daha çok politik alanda kendine yer edinen kelime, 'politics' sözcüğüyle birlikte tamlama şeklinde kullanılır. Gerçek üstü, hakikat ötesi gibi anlamlara da gelebilir. Bu kavram ilk Ralph Keyes’in kitabından sonra yaygın hale gelmeye başlamıştır. Son 10 yıldır da daha fazla rağbet görmüştür. Post-truth kavramı siyasal, ekonomik alanlarda kendini göstermiş olsa da, çağımızın en önemli konumuna gelmiş medyada da adını çıkartmıştır. 

İnternet çağının belki de güvenilmez yanı olan "Yalan haber" in doğuşu buradan gelmektedir.

Bir bilgiye ulaşmak çok kolaydır fakat doğru bir bilgiye ulaşmak her zaman kolay değildir. İnternet arama motorundan herhangi bir şey arattığınızda karşınıza milyonlarca birbirinden farklı cevaplar çıkar. Kimisi gerçek kimisi ise gerçek dışı bilgilerdir. Bize düşen kısım ise bilgileri süzgecimizden iyice geçirip sorgulama mekanizmamızı açık tutmaktır.