En Eski 5 Üniversite

1. Karaouine Üniversitesi (859) - Fas

Dünyanın en eski üniversitesi olarak kabul edilen ve hala aktif olan Karaouine Üniversitesi, 859 yılında Fas’ın Fez şehrinde kurulmuştur. Kurucusu, zengin bir tüccarın kızı olan Fatima el-Fihri’dir. O dönemdeki İslam kültüründe eğitim büyük bir önem taşıyordu ve bu üniversite, başlangıçta din eğitimi vermek amacıyla kurulmuştu. Ancak zamanla matematik, astronomi, tıp ve doğa bilimleri gibi farklı alanlarda da eğitim verilmeye başlandı. Karaouine Üniversitesi, özellikle İslam dünyasının Orta Çağ'da bilimsel gelişmelere yaptığı katkılar açısından büyük bir rol oynamıştır. Üniversitenin İslam bilimleri üzerindeki etkisi, zamanla Avrupa'ya da yayılmış ve Rönesans döneminde Batı dünyası bu bilimlerden faydalanmıştır.

Karaouine Üniversitesi’nin en dikkat çekici özelliklerinden biri, Orta Çağ’da bir bilim merkezi olarak hem Müslüman hem de Hristiyan âlimleri ağırlamış olmasıdır. Bu, üniversitenin entelektüel alışverişe olan açık tavrının bir göstergesidir. Bugün, üniversite hala İslami çalışmalar ve diğer disiplinlerde dersler vermeye devam etmektedir ve UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer almaktadır.

2. El-Ezher Üniversitesi (970) - Mısır

El-Ezher Üniversitesi, 970 yılında Mısır’ın başkenti Kahire'de kurulan bir diğer eski eğitim kurumudur. Fatımi Halifesi Muiz-Lidînillah tarafından kurulan El-Ezher, başlangıçta bir cami olarak inşa edilmiştir. Ancak zamanla bir üniversiteye dönüşmüş ve özellikle İslam hukuku, tefsir, hadis ve Arap dili gibi İslami ilimlerde eğitim vermeye başlamıştır. El-Ezher, İslam dünyasında büyük bir otorite olarak kabul edilir ve Müslüman dünyasının dört bir yanından öğrencileri kendine çeker.

El-Ezher Üniversitesi'nin önemi, sadece İslam dünyasına özgü değildir. Bu üniversite, 11. yüzyıldan itibaren diğer disiplinlerde de dersler vermeye başlamış, özellikle tıp, felsefe ve astronomi gibi alanlarda da katkılar sağlamıştır. İslam medeniyetinin altın çağında Batı dünyasına önemli bilgi transferleri gerçekleştiren El-Ezher, bugün hem dini hem de modern bilimlerin öğretildiği bir kurum olarak varlığını sürdürmektedir.

3. Bologna Üniversitesi (1088) - İtalya

Avrupa’nın en eski üniversitesi olarak kabul edilen Bologna Üniversitesi, 1088 yılında İtalya’da kurulmuştur. Bologna Üniversitesi’nin kuruluşu, Orta Çağ Avrupa'sında bilimsel bir rönesansın başlangıcı olarak görülür. Özellikle hukuk eğitimiyle tanınan bu üniversite, laik bir eğitim anlayışı benimsemiştir. Orta Çağ'da hukuk, siyaset ve teoloji gibi konular üzerinde çalışan Bologna Üniversitesi, Avrupa üniversite sisteminin temelini oluşturmuştur. 

Bologna Üniversitesi, öğretim metodolojileri ve akademik özgürlük ilkeleriyle de öne çıkar. “Alma Mater Studiorum” olarak bilinen bu üniversite, öğrencilere ve akademisyenlere düşünsel özgürlük sağlayarak Avrupa’daki modern üniversite yapısının temel taşlarını atmıştır. Üniversitenin mezunları arasında ünlü filozof Dante Alighieri ve bilim insanı Nicolaus Copernicus yer alır. Bugün Bologna Üniversitesi, halen hem İtalya hem de dünyada saygın bir akademik merkez olarak kabul edilmektedir.

4. Oxford Üniversitesi (1096) - Birleşik Krallık

Oxford Üniversitesi, kesin kuruluş tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte, 1096 yılına kadar uzanan bir tarihe sahiptir. İngiltere’nin en eski üniversitesi olan Oxford, akademik mükemmeliyeti ve araştırmalarıyla dünya çapında tanınan bir kurumdur. Oxford, kuruluşundan itibaren özellikle teoloji, felsefe ve hukuk alanlarında önde gelen bir eğitim merkezi olmuştur. Bunun yanı sıra, bilimsel devrim sırasında doğa bilimleri ve matematik gibi alanlarda da önemli gelişmelere ev sahipliği yapmıştır.

Oxford Üniversitesi’nin en belirgin özelliklerinden biri, bağımsız kolejler sistemine sahip olmasıdır. Her biri kendi yönetimine sahip olan bu kolejler, öğrencilere ve akademisyenlere özgür bir eğitim ortamı sunar. Üniversite, bugün hem sosyal bilimler hem de fen bilimleri alanında dünyanın önde gelen üniversiteleri arasındadır. Oxford’un mezunları arasında İngiltere başbakanları, Nobel ödüllü bilim insanları ve birçok ünlü yazar yer almaktadır.

5. Paris Üniversitesi (Sorbonne) (1150) - Fransa

Orta Çağ Avrupa’sının entelektüel yaşamında büyük bir rol oynayan Paris Üniversitesi, 1150 yılında Fransa’da kurulmuştur. Genellikle “Sorbonne” adıyla bilinen bu üniversite, Avrupa’nın en eski ve prestijli akademik kurumlarından biri olarak kabul edilir. Paris Üniversitesi, özellikle teoloji ve felsefe alanlarında önemli bir üne sahiptir ve skolastik felsefenin gelişiminde önemli bir rol oynamıştır.

Paris Üniversitesi’nin en bilinen fakültesi, Sorbonne Kolejidir. Bu fakülte, Avrupa'da entelektüel hayatın merkezlerinden biri olmuş ve üniversitenin adıyla özdeşleşmiştir. Üniversite, Orta Çağ'da Katolik Kilisesi’yle sıkı bağlar kurmuş, ancak zamanla laik eğitim alanında da önemli reformlar gerçekleştirmiştir. Bugün, Sorbonne Üniversitesi modern Fransa'nın en önemli akademik kurumlarından biri olmaya devam etmektedir ve çok sayıda Nobel ödüllü bilim insanı yetiştirmiştir.