Evrimsel Psikoloji Nedir, Ne işe Yarar?
Evrimsel Psikolojiye kısa bir örnekle giriş.
Evrimsel Psikoloji Nedir?
Evrimsel psikoloji, bildiğimiz evrim teorisinin, sosyoloji, antroploji gibi sosyal bilimlere, biyoloji, nöroloji gibi doğa bilimlerine ve hatta linguistik gibi diğer muhtelif bilim dallarına uyarlanmış halidir.
Evrimsel Psikoloji Neye Yarar?
İlk atalarımızdan beri hayatta kalmamıza olanak sağlayan kalıtsal özelliklerin günümüze kadar genler aracılığı ile nasıl aktarıldığını, çağlar ve tarihteki dönüm noktaları ile nasıl değişime uğradığını ve bugün bile yaşamımızı nasıl etkilediğini anlamamızı sağlar.
Elbette bu, bir makaleye, birkaç paragrafa sığmayacak kadar geniş bir konu ancak giriş ve başlangıç olarak birkaç şey söylemek istersek; post truth kavramının konuşulmaya başlandığı günümzüde bile önem verilen gelenekleri ele alarak başlayabiliriz.
Örneğin evlilik; Önceden anne, baba, eş, kavramları, toplumsal cinsiyet rolleri ve görevleri yoktu. Yaşanılan toplulukta hem erkekler hem kadınlar avlanır, çocuklara hep birlikte bakılırdı. Tarım devrimi ile beraber ise bir çocuğun meşru sayılması, daha iyi koşullara sahip olup hayatta kalması, erkek ve kadının aile kurumu altında birleşmesine ve çocuk için anne, baba figürünün mevcudiyetine kısaca evliliğe bağlı hale gelmiştir.
Loretta Greziano Breuning:“Aşk bir çeşit gelecek sigortasıdır. Erkeklerin çocuk sahibi olduktan sonra başka bir kadın aramaya başlamalarına mani olur. Kadınlarsa birlikte çocuk yaptıkları erkeklere bu çocukların genlerini taşıdıklarına dair güvence verir.”
Sonuç olarak neslin devamı için aktarılması gereken genin, yani çocuğun, himayesi, yaşaması için gerekli olan koşullar zamana ve ihtiyaçlara göre değişmiştir.
İşte evrimsel psikoloji bu ve bunun gibi kavramların, örf ve adetin geleneklerin, inançlarımızın, toplumsal olguların, kadın, erkek ve insan ilişkilerindeki dinamiklerin, davranışların,, üreme içgüdüsü, sosyalleşme ihtiyacı, tüketim hareketleri, günlük yaşamımızdaki tutumlarımızdan tutun, içsel ve bireysel düşünce ve davranışlarımıza kadar neden ve nasıl ortaya çıkıp günümüze kadar geldiğini, kültürün bu etkenlerden ne kadar etkilendiğini, biyolojinin kültüre, kültürün biyolojiye olan etkisini, sosyolojik olguları, alışkanlık, eylem ve yönelimlerimizi evrimsel ve psikolojik yönden inceler ve tüm bunların kökenini, gelişimini, sebeplerini anlamamızı sağlar.