Gerçeklik Terapisi'nin Olgunluğuyla Tanışmak

Geçmişten günümüze kadar devam eden bir çevresel etkenler çemberinin pençesinde olduğumuz, su götürmez bir gerçektir. Alınan kararlar, davranma biçimi ve söylenen sözlerin altında çevremizdeki kişilerin imzalarını görmek kaçınılmaz bir durum haline gelmiştir. Ancak bu gerçekliğin bize pek işlevsel ve sorumluluk sahibi bir perspektif kazandırdığını söyleyemeyiz. Çünkü atılan çoğu adımın arkasında başka ayak sesleri olsa da önden giden bizim adımlarımız ve seçme hakkıyla beraber gelen sorumluluk duygusudur. Bu bakış açısını zemin olarak inşa ettiği Gerçeklik Kuramı'nda dışsal süreçler kadar içsel süreçlere de dikkat çeker William Glasser.

Bu bakış açısını hayatına uyarlamayı başaran bir insanın bilişsel olarak da ona üretkenlik ve güç getirecek bir kontrol odağına da sahip olacağını belirtir. Çünkü yaşadığı başarısızlık veya hayal kırıklığı durumlarında kendine pay biçen kişi, hatalarını düzeltmek için kolları sıvar ve dışsal koşullara göre şekillenen bir oyuncu olmaktan ziyade kendi hayatını ve düşünce dünyasını adım adım yaratan bir başrol oyuncusu olur. Yani kişi bir şeyi yaşıyorsa bunda onun irade gücünü ve özgürlüğünü görmemezlik edemeyiz. Yaşadığı her olay veya durumda onun ya hata ya da başarı etkisi vardır.

Bu kuramını araba metaforuyla daha da somutlaştıırp sağlamlaştıran Glasser'e göre kişi her zaman arabasında sürücü koltuğundadır. Ön tekerlekler kontrol gücünü ve seçim özgürlüğünü ifade ederken arka tekerlekler tutum ve davranışları temsil eder.Tıpkı günlük işleyişte olduğu gibi tutum/davranışlar düşüncelere ve kararlara göre şekillenir. Kişi hayatına yön verir ve gideceği yönü, istikameti hep kendisi belirler. Araba metaforunda da arka tekerlekler ön tekerleklerin gittiği yöne gider ve hepsinin yönünü de belirleyen kişi sürücü koltuğundaki kişidir.

Ben üniversite yıllarında yaptığım bazı hatalar için fazla dışsal odaklı olmanın yanında bundan elde ettiğim ikincil kazançlarla yüzleşmek istemiyordum. Çünkü sorumluluğun ve adı büyülü gelen ama bir çaresizliği de doğuran özgürlüğü tatmak için yeteri kadar cesareti kendimde bulamıyordum. Ancak gerçeklik terapisini hayatıma yavaş yavaş entegre etmeye başladığımda ve kendimi sürücü koltuğunda hayal ettiğimden beri, arabamı kasvetli manzaralara sürmüyorum. Aynı zamanda ön tekerlekler de parlak ve sağlam, bu sayede hızıma hız katıyorum. Çünkü sağlıklı işleyen içsel süreçlerin ne kadar eşsiz manzaralar tattırdığının farkına vardım, hayatımda karşılaştığım olumsuz manzaralardan rahatsızlık duyduğumda bakış açıma yöneliyorum ve ruhum aydınlanıyor. Buraya kadar sabırla okuduğunuz teşekkür ederim.