Hindistan'daki Kast Sistemi: Felsefi Bir Bakış

Hindistan'ın zengin ve karmaşık tarihinde kast sistemi, toplumsal yapıyı derinden etkileyen olağanüstü bir olgudur. Bu sistem sadece toplumsal sınıfları değil felsefi fikirleri, insan haklarını ve sosyal adaleti de ilgilendiren önemli bir konudur.Kast sistemi, genellikle doğuştan gelen bir ayrımı ifade eder ve kişilerin doğdukları kasta göre sosyal, ekonomik ve kültürel haklarını belirler. Kast sistemleri, insanların sosyal statülerini değiştirmek için çok az şey yapabilecekleri veya hiçbir şey yapamayacakları kapalı sistemlerdir. Kast sistemi sosyal tabakalaşmaya dayanmaktadır.Bu yazımızda Hindistan'daki kast sisteminin felsefi boyutlarına odaklanıyor ve bu sistemle ilgili temel kavramlara ve bugün geldiği yere dair bir bakış açısı sunuyoruz. 

Kast Sistemi ve Reenkarnasyon

Hindistan'daki temel felsefi inançlardan biri, reenkarnasyon ve beden değişimine olan inanç anlamına gelen reenkarnasyondur. Bu inanca göre insan, yaşamı boyunca sergilediği iyi ya da kötü davranışlara göre farklı varoluş biçimleri içinde yeniden doğar. Kast sistemi bu kavramla iç içedir; insanların sosyal statülerinin içine doğdukları kast tarafından belirlenmesi, geçmiş yaşamların sonucu olarak kabul edilir. Başka bir deyişle, önceki yaşamlarda iyi davranışlarla elde edilen "karma", gelecekteki kastı etkiler. 

Dharma ve Kast Sistemi

Dharma, Hint felsefesinde "doğru yol" veya "doğru eylem" anlamına gelir. Kast sistemi, insanların doğdukları kasta bağlı olarak farklı dharma (görevleri) olduğu anlamına gelir. Her kutunun belirli görevleri, sorumlulukları ve yönergeleri vardır. Bu şekilde insanlardan kendi kastlarına uygun dharmayı yerine getirmeleri beklenir ve bu, reenkarnasyon döngüsünden kurtulmanın bir yolu olarak görülür. 

Atman ve Brahman

Hindu felsefesine göre her insanın içsel özüne "Atman" denir ve bu öz ezeli ve ölümsüzdür. Aynı zamanda evrensel ruh "Brahma" ile bir bütün oluşturur. Kast sistemi, Atman'ın Brahman'a ulaşma yolculuğunda oynadığı rolü etkiler. Her kastın Atman'ı farklı şekilde gerçekleşir ve manevi gelişim, dharma'ya göre yaşayarak gerçekleşir. Bugünkü Kast Sistemi: Bugün Hindistan'da yasal olarak yasaklanmış olmasına rağmen, kast sistemi sosyal ve kültürel düzeyde varlığını sürdürüyor. Sosyal hareketlilik sınırlıdır ve kast dışı gruplar, özellikle Dalitler, ayrımcılığa maruz kalmaya devam etmektedir. Ancak birçok insan, kast sisteminin günümüz toplumunun ihtiyaçlarına uymadığına inanıyor. Eğitim, insan hakları ve sosyal adalet üzerine çağdaş felsefi bakış açıları, kast sisteminin sınırlamalarını eleştiren ve değişim talep eden pozisyonları destekler. 

Sonuç olarak, Hint kast sistemi hem tarih boyunca hem de günümüzde felsefi düşünceyi derinden etkilemiş bir olgudur. Bu sistem reenkarnasyon, dharma, Atman ve Brahman gibi kavramlarla iç içedir ve Hindistan'ın zengin felsefi mirasının bir parçasıdır. Kast sistemi Hindistan'da yasal olarak yasaklanmış olsa da toplumsal yapı üzerindeki etkisini hâlâ koruyor. Bir toplumda belirli bir kasta mensup olmak, eğitim, istihdam, evlilik ve diğer yaşam olanaklarını etkiler. Modern Hindistan, eşitlik ve kast ayrımcılığını sona erdirmek için çeşitli çabalar gösteriyor. Bununla birlikte, kast sistemi ve zorlukları toplumsal dinamiklerde hala görünür durumdadır.Ancak modern dünyanın talepleri ve insan hakları perspektifleri, kast sisteminin gelişmesi ve toplumsal eşitliği sağlaması gerektiği görüşünü pekiştiriyor.

KAYNAKÇA

1.Caste and Democratic Politics in India

2. Kaya Gülay (20 Nisan 2021). Hindistan'daki Kast Sistemi Nedir? Toplumu Sınıflara Ayıran Kast Sistemi Nereden Gelmektedir ve Nasıl Çalışır?