Holz'den Naturalizm Örneği: Familie Selicke

Arno Holz, 26 Nisan 1863'te Polonya'da doğan Alman şair, oyun yazarı ve edebiyat kuramcısıdır. Yaşadığı zamanda, Naturalizm (doğalcılık) akımının etkili olmasıyla bu alanla efsanevi bir örnek olacak "Familie Selicke" (Selicke Ailesi) adlı tiyatro oyununu yazmıştır. Holz, edebiyatta gerçekçiliği ve doğalcılığı savunmuş, yaşamın olabildiğince doğal bir şekilde yansıtılması gerektiğini öne sürmüştür. Eserinde ise bu gerçekçiliği en can alıcı biçimde tüm çıplaklığıyla veriyor.

Oyunda, 1800'lerin sonunda Berlin’de yaşayan Selicke ailesinin yaşamını anlatılır. Aile, maddi zorluklarla mücadele eden bir alt sınıftır. Baba Selicke işsizdir ve umutsuzluk içindedir. Anne Selicke, ailesini bir arada tutmaya çalışan ve kendinden ödün veren bir kadındır. Çocukları ise tüm bu zor koşullarda hayatta kalmaya çalışmaktadır. Ekonomik olarak düzelmek için son çare olarak büyük kızlarını evliliğe zorlarlar. Oyunda, o dönemin tüm yaşantısı en ince ayrıntısına kadar anlatılır. Metinler, alt sınıf insanının kullandığı ağız ile direkt olarak yazılmıştır, hiçbir süslü dil kullanılmaz.

Oyun, küçük kız kardeşlerinin Noel sabahı ölmesiyle başlar. İsmi olmayacak kadar değer görmeyen anne, kızının ölümüyle sarsılır ve sürekli ölmek ister. Belki de tek mutlu geçirecekleri, bir günlüğüne aileyi birbirine bağlayacak olan Noel günü artık onlar için en kötü gün haline gelir. Naturalist eserlerde yer eden alkolizm burada da görülür; baba mutsuzluğunu alkolle atmaya çalışır. Ölüm ile aile iyice dağılır; baba evi terk eder, anne kendini suçlar ve geri kalan çocuklar da tüm bunlardan etkilenerek kötü bir psikoloji ile yaşamaya devam eder. Baba sadece ölen küçük kızı hasta olduğu için seviyordur, diğer çocuklarını önemsemez. Hatta büyük kızı Toni'ye yine alkol aldığı bir zamanda sarkıntılık yapar. Holz, naturalist ögelerden kaçınmamış ve ensest ilişkiyi de bu eserine dahil etmiştir.

Aynı evde başka aile ile yaşayacak kadar fakir olan Selicke ailesi, büyük kızları Toni'nin evlenmesini ekonomik açıdan refaha ulaşılacağı için destekler. Ancak her naturalist eser gibi bu da mutlu sonla bitmez ve Toni, ne kadar zor olsa da ailesini bırakamayarak evlilikten vazgeçer. Toni, aslında annesinin yapması gerekeni yaparak, ailesi için kendisinden vazgeçip ailesini ayakta tutmak için çabalar.

"Familie Selicke", dönemin sosyal ve ekonomik sorunlarını edebiyat aracılığıyla eleştiren, doğalcı tiyatronun önemli bir örneğidir. Günlük hayatın küçük detayları üzerinden toplumsal eleştiri yapması, eseri özel kılan bir yön olarak öne çıkar.