İnsanlığın Yıldızının Parladığı Anlar

Tarih, insanlık yolculuğunda yaşadığımız büyük değişimlerin ve anların bir özeti gibidir. Stefan Zweig da tarihe bir göz gezdirerek “İnsanlığın Yıldızının Parladığı Anlar”ı bizlere özetliyor. İşte bazı önemli dönüm noktalarından oluşan on dört tarihsel minyatür.

1) Büyük Okyanus’un Keşfi - 1513

Büyük Okyanus'un keşfi, deniz yollarının genişlemesi ve uluslararası ticaretin gelişmesi açısından büyük bir önem taşıdı. Bu keşif, Dünya haritasının genişletilmesine, farklı kültürler arasında etkileşimin artmasına ve yeni kaynakların bulunmasına olanak sağladı. Ayrıca okyanus keşifleri, denizcilik teknolojilerinin ilerlemesine ve bilimsel araştırmaların derinleşmesine katkıda bulundu. Böylece küresel ekonomik ve kültürel bağlantılar güçlendi.

2) İstanbul’un Fethi - 1453

İstanbul'un fethi, 1453 yılında Osmanlı Sultanı II. Mehmet tarafından gerçekleştirildi ve hem askeri hem de stratejik açıdan büyük bir dönüm noktası oldu. Bu fetih, Bizans İmparatorluğu'nun sonunu işaret ederken Osmanlı İmparatorluğu'na yeni bir başkent kazandırdı. İstanbul'un kontrolü, Osmanlılar'ın Doğu ve Batı arasındaki ticaret yollarını kontrol etmelerine ve büyük bir imparatorluk kurmalarına olanak sağladı.

3) Georg Friedrich Handel’in Dirilişi - 1741

Georg Friedrich Handel, ünlü dini müzik eseri "Messiah"ı tamamladı. Bu oratoryo, Handel'in kariyerindeki en önemli ve etkili eserlerden biri olarak kabul edilir. "Messiah”, Hristiyanlıkta İsa'nın doğumu, ölümü ve dirilişini konu alır. İlk kez 1742'de Dublin'de seslendirilen bu eser, Handel'in müzik kariyerinde büyük bir dönüm noktası oldu. Geniş halk kitlelerini etkileyerek Barok dönem müziğinin başyapıtlarından biri olarak kabul edildi.

4) Marseillaise - 1792

1792'de yazılan "La Marseillaise", Fransız Devrimi'nin coşkulu ve sembolik bir marşı olarak büyük bir önem kazandı. Claude Joseph Rouget de Lisle tarafından bestelenen bu şarkı, özgürlük, eşitlik ve ulusal birlik temalarını vurguladı. Fransız halkının devrimci ruhunu ve bağımsızlık arzusunu ifade etti. 1795'te Fransa'nın ulusal marşı olarak kabul edilen "La Marseillaise" devrimci hareketlerin ve ulusal kimliğin simgesi haline geldi. Dünya genelinde özgürlük ve bağımsızlık mücadelesinin ilham kaynağı oldu.

5) Waterloo - 1815

1815'teki Waterloo Savaşı ile Napolyon Bonapart'ın hükümetine son vererek Avrupa'daki siyasi dengeleri köklü bir şekilde değiştirdi. Belçika'nın Waterloo yakınlarında gerçekleşen bu savaşta, Napolyon'un Fransız ordusu, Prusya ve Britanya kuvvetlerine karşı büyük bir yenilgiye uğradı. Bu zafer, Napolyon'un iktidarının sonunu işaret ederken, Avrupa'da yeni bir barış dönemi başlattı. Viyana Kongresi'nde belirlenen sınırlar ve ittifaklarla kıtanın siyasi haritasını yeniden şekillendirdi. Waterloo modern Avrupa'nın şekillenmesinde kritik bir dönemeç olarak kabul edilir.

6) Marienbad Ağıdı - 1823

1823'te yayımlanan Goethe'nin "Marienbad Ağıdı", ünlü Alman şairinin son dönem eserlerinden biridir. Bu şiir, Goethe'nin yaşamının sonlarına yaklaşırken duyduğu melankoli ve hüzün temalarını işler. "Marienbad Ağıdı", Goethe'nin gençlik yıllarındaki romantik anılarına ve geçirdiği duygusal değişimlere dair derin bir yansıma sunar. “Alman yazın sanatı, güçlü duyguların bu eşsiz şiire bir sel gibi aktığı o tarihten bu yana böylesine parlak bir ana tanık olmadı.”

7) Eldorado’nun Keşfi - 1848

Eldorado, Güney Amerika'da efsanevi bir altın krallığı olarak bilinirdi ve birçok keşifçinin arzusuydu. 1848'deki bu keşif iddiaları, genellikle yerel mitlerden ve efsanelerden kaynaklanmıştı. Gerçek bir keşiften ziyade bu efsanenin etkisiyle ilgili spekülasyonlar ve haberler şeklinde ortaya çıktı. Eldorado'nun efsanesi, altın arayışı ve keşifler döneminin bir parçası olarak büyük bir cazibe yarattı. Bu tür efsaneler dönemin kaşifleri ve göçmenleri arasında büyük bir heyecan uyandırdı.

8) Bir Yiğitlik Anı – 1849

Zweig, “Bir Yiğitlik Anı” şiirinde, Rus yazar Fyodor Dostoyevski'nin 1849'da yaşadığı dramatik bir olayı anlattı. Petrashevsky toplantılarındaki etkinlikler nedeniyle Dostoyevski ve diğer katılımcılar tutuklanıp Saint Peter ve Paul Kalesi'ne hapsedildi. Soruşturmanın ardından Dostoyevski hakkında idam cezası verildi. Ardından son anda Çar I. Nikolay tarafından affedildi ve cezası Sibirya sürgününe çevrildi. Bu affedilme kararı, son dakikaya kadar Dostoyevski'ye bildirilmedi Ölüm cezası uygulanacakmış gibi hazırlıklar yapılırken, yazar ölümün eşiğinde affedildiğini öğrendi. Bu olay, Dostoyevski'nin hayatında derin bir travma yarattı.

9) Okyanusu Aşan İlk Söz – 1858

1858 yılında, Cyrus W. Field, transatlantik telgraf kablosunu başarıyla döşeyerek dünya tarihine önemli bir katkıda bulundu. Bu kablo, Kuzey Amerika ile Avrupa arasında kesintisiz iletişim sağladı ve iletişim teknolojilerinde devrim yarattı. Field'ın bu projesi, uluslararası haberleşmenin hızını büyük ölçüde artırarak küresel ticaret ve diplomasiyi hızlandırdı. Transatlantik telgraf kablosunun döşenmesi, Dünya üzerindeki uzak bölgeler arasında bilgi akışını anında mümkün kıldı. Proje küresel bağlantıları güçlendirdi ve modern iletişim çağının başlangıcını işaret etti. Önemli katkıları olan Morse, bu olayı “yeryüzünün en büyük başarısı olarak” nitelendirdi.

10) Tanrı’ya Sığınış - 1910

“Karanlıkta Bir Işık”, Tolstoy’un üç perdeden oluşan bir dramıydı. Tolstoy, bu oyununu bitiremeden yaşamını yitirdi ve Zweig, bir son bölüm olarak devamını getirmek için dördüncü perdeyi yazdı.

11) Güney Kutbu için Savaşım – 1912

Dünyanın farklı noktalarında birçok yer keşfedilmişken Kuzey ve Güney kutupları için keşif yarışmaları devam ediyordu. İngiliz Kaptan Scott ve Norveçli Amundsen, Güney Kutbu'nu ayrı ayrı yolculuklarıyla keşfetmeyi hedefledi. Kaptan Scott, Britanya'nın Güney Kutbu keşif seferinde büyük zorluklarla karşılaştı. Scott ve ekibi, 1912'nin başlarında Güney Kutbu'na ulaştıklarında Amundsen'in onlardan yaklaşık bir ay önce oraya vardığını öğrendi. Dönüş yolunda hava koşulları, açlık ve hastalık nedeniyle ciddi sorunlar yaşadılar. Kötü hava şartları ve zayıf beslenme, Scott ve dört arkadaşının hayatını kaybetmesine neden oldu. Scott'un seferi, hem trajik hem de cesur bir keşif öyküsü olarak hatırlanır.

12)Mühürlü Tren – 1917

1917 yılında, İsviçre'nin Zürih kentinde sıradan bir vatandaş olarak tanınan Vladimir İliç Lenin, Rusya'da devrim hareketinin başladığını öğrendiğinde sevinçle karışık bir üzüntü yaşadı. Devrimin tam ortasında Rusya'da olamamanın sıkıntısını çeken Lenin, Almanya ile bir anlaşma yaparak güvenli bir şekilde Rusya'ya geçmeye karar verdi. Almanya'nın belirlediği şartlarla, yolculuğu sırasında trende üst araması veya pasaport kontrolü yapılmadan, rahat bir şekilde ilerledi. Nihayetinde Petersburg'a vardığında, büyük bir törenle karşılandı ve Pravda gazetesi ile devrimci kariyerine başlamış oldu.

13) Cicero -1940

Cicero, Roma'nın en önemli düşünürlerinden biri olarak Sezar'ın diktatörlüğü sırasında Tusculum'da inzivaya çekilip burada felsefi eserler yazdı. Sezar'ın öldürülmesiyle cumhuriyetin yeniden doğabileceği umudu doğdu ancak bu umut kısa sürede yok oldu. Cicero, Sezar'ın suikastçilerini desteklerken, Antonius'un diktatörlüğüne karşı çıktı. Fakat Antonius, Cicero ve diğer zenginleri hedef alarak "kara liste" hazırladı. Cicero, bu listeye alınacağını anlayınca kaçmaya çalıştı ancak sonunda teslim oldu. Antonius'a gönderilmek üzere kafası ve elleri kesilerek öldürüldü. Cesedi, Roma'daki bir etkinlikte sergilendi ve bu dramatik son, halkın derin bir hüzün ve bilinçlenme yaşamasına yol açtı.

14) Wilson’ın Başarısızlığı – 1940

13 Aralık 1918'de ABD Başkanı Woodrow Wilson, I. Dünya Savaşı'nın ardından Avrupa'da kalıcı barış sağlamak amacıyla önemli bir misyonla yola çıktı. Avrupa'daki barış görüşmeleri sırasında idealist bir yaklaşım sergileyen Wilson, geçici çözümler yerine adil ve kalıcı bir antlaşma savundu. Müttefiklerin aceleci tavrı ve kendisine yönelik artan baskılar karşısında geri adım atmak zorunda kaldı. Sonunda Saar bölgesinin geçici olarak Fransızlara verilmesi gibi tavizler içeren bir anlaşma kabul edildi. Wilson, bu başarısızlıktan dolayı büyük bir hayal kırıklığı yaşadı. Barışın sağlanması için önerdiği idealist çözümler yerine eski usûl ve daha yüzeysel çözümler kabul edildi. Bu da ileride daha büyük bir çatışmanın kapısını araladı. Wilson, Amerika'ya dönerken tarihi bir başarısızlık duygusuyla geri döndü ve barış mücadelesi sonuçsuz kaldı.

Sonuç

Bu eser, günümüzün yüzeysel yaşamlarına karşın, tarihi ve coğrafi keşiflerin, büyük savaşların ve insanlık tarihinin derinliklerini yeniden hatırlatıyor ve öğretici bir şekilde sunuyor. Stefan Zweig, bu kitabı bilgi yükü olmaktan çok, olağanüstü bireylerin tarihsel anlarını anlatan bir araç olarak kullanıyor, böylece gezegenimizin keşfi, savaşlar, büyük yapılar ve kültürel miras gibi önemli konuları vurguluyor. Ancak, Zweig’ın çalışmalarını aşırı şekilde yüceltmektense, onun analizlerine ve içgörülerine objektif bir şekilde yaklaşmak gerektiği, böylece onun fikirlerinden gerçek anlamda yararlanabileceğimiz belirtiliyor.