İrlanda ve Osmanlı Devleti: Tarihi Bağlantılar

İrlanda ve Osmanlı Devleti gibi iki farklı kültürün birbirleriyle nasıl bağlantı kurabileceği konusunda kafanızda soru işaretleri oluşmuş olabilir. Ancak tarihte, bu iki ülke arasında ilginç bağlantılar olduğu bilinmektedir.

1845-1849 yılları arasında yaşanan Büyük İrlanda Kıtlığı dönemi yani Patato Famine, İrlanda tarihinin en karanlık dönemlerinden biridir. İrlanda'da patates tarlalarındaki hastalık nedeniyle patates hasadının başarısız olması ve ülkenin temel gıda kaynağının yok olması sonucu tarihe geçecek bir çöküş dönemi başlar. Milyonlarca İrlandalı, açlık ve hastalık nedeniyle hayatını kaybetmiştir. Dünya genelinde İrlanda için yardım kampanyaları düzenlendiği sıralarda Osmanlı Devleti de, Sultan Abdülmecid'in emriyle 10.000 sterlinlik yardım göndererek bu kampanyaya katıldı. Yardım gönderileri arasında, gıda, para, tıbbi malzeme ve giyim gibi temel ihtiyaçları karşılayacak malzemeler bulunuyordu. Ancak Osmanlı İmparatorluğu, İrlanda halkının zorlu yaşam koşullarında eğitimli ve bilgili kalmalarına da yardımcı olmak için seyyar kütüphane göndermişti. Bu gemide sadece kitaplar bulunuyordu ve amacı İrlanda halkının eğitim seviyesini arttırmaktı. Osmanlı İmparatorluğu'nun İrlanda'ya gönderdiği Seyyar Kütüphane Gemisi, İrlanda halkının yalnızca açlığına değil, aynı zamanda bilgiye de aç olduğunu anlatmaktadır. Kütüphane, yaklaşık 200 kitap içermekteydi ve İngilizce, Fransızca ve Osmanlı Türkçesi gibi çeşitli dillerde yazılmış eserleri barındırmaktaydı. Bu olay, insani yardımın yanı sıra kültürel etkileşimi de vurgulamakta ve iki farklı kültür arasında bir köprü oluşturmaktadır.

İrlandalılar yapılan bu insani yardımı unutmamış olacak ki, 174 yıldır aramızdaki vefa duygusu hiç azalmamıştır. Türklere karşı duydukları minnet borcunun ifadesi olarak 1919 yılında kurdukları Drogheda United FC isimli futbol takımının armasında ay-yıldız kullandılar. 18 Temmuz 2006 tarihinde ise Trabzonspor, İrlanda'ya gelerek Drogheda United ile bir hazırlık maçı yapmıştır ve 2-0 galip gelmiştir. Bu maçın ardından Drogheda United yönetimi, Trabzonspor'a karşı oynadıkları maçtan sonra Türkiye'ye bir ziyaret gerçekleştirmişlerdir. Bu ziyaret sırasında, Drogheda United yetkilileri, Trabzonspor'un tesislerini ve maçlarını ziyaret etmiştir. Bu dostluk maçı ve ziyaret, Drogheda United ve Trabzonspor arasında bir bağlantı kurulmasına sebep olmuştur.

Bir başka tarihi bağlantı ise, Osmanlı Devleti'nin İrlanda bağımsızlık mücadelesi sırasındaki rolüdür. İrlanda'nın özgürlüğü için mücadele edenlerin bir kısmı, Osmanlı İmparatorluğu'nda eğitim almıştı. İrlanda Bağımsızlık Hareketi liderlerinden Michael Collins de, 1912 yılında İstanbul'a gelerek Eamon de Valera ile tanışmıştı. Ancak, Osmanlı Devleti'nin İrlanda'ya yönelik herhangi bir resmi yardımı veya desteği olmamıştı. Bu bağlantılar, iki ülke arasında kültürel ve tarihi bir bağ kurarak birbirleriyle etkileşimde bulunan insanların örnekleridir. Bunlara ek olarak, Osmanlı İmparatorluğu'nun çeşitli yerlerinde, İrlandalı tüccarlar ve askerler yaşamaktaydı. İrlanda asıllı bazı insanlar da Osmanlı İmparatorluğu'nda çalışmışlardı. Bu bağlantılar, tarihin farklı dönemlerinde İrlanda ve Osmanlı Devleti arasında kültürel ve tarihi bağlar oluşturmuştur.

Sonuç olarak, İrlanda ve Osmanlı Devleti gibi iki farklı kültür arasında ilginç bağlantılar vardır. Tarihin farklı dönemlerinde, iki ülke arasında kültürel, ticari ve eğitimsel bağlar kurulmuştur. Günümüzde ise hala İrlanda ile olan ilişkilerimiz olumlu yönde ilerlemeye devam etmektedir. İrlanda eski Cumhurbaşkanı Mary McAleese’nin Türkiye ziyareti sırasında yaptığı açıklamalar iki ülke arasındaki ilişkileri pekiştirir nitelikte: “Eğer bir gün Drogheda’nın kendi evindeki maçına gidecek olursanız, sahada Türk Milli Takımı’nın futbol oynadığını düşünebilirsiniz.” demiştir.

BONUS: Edebiyat açısından tarihi bir bağlantı kuracak olursak, Yahya Kemal'in İrlanda'yı ve İrlanda edebiyatını çok sevdiğini söyleyebiliriz. Kendisi İrlanda'yı ziyaret etmiş ve İrlanda edebiyatından etkilenerek, o yörenin şiirlerini Türkçeye çevirmiştir. Ayrıca, Yahya Kemal'in "Rubaiyat" adlı şiiri, İrlandalı şair W.B. Yeats'in "Sailing to Byzantium" adlı şiirinden etkilenerek yazılmıştır.Yahya Kemal, İrlanda'yı ziyaretinde Dublin ve Galway gibi şehirleri gezmiş ve İrlanda edebiyatıyla ilgili araştırmalar yapmıştır.