Japonya Depremle Nasıl Başa Çıkıyor?

Ülkemizin geçirdiği zorlu günler, bize bir deprem ülkesi olduğumuzu tekrar çok sert bir şekilde hatırlattı. Aktif faylar üzerinde yer alan Türkiye, yıllardır sayısız çoklukta ve büyüklükte deprem yaşıyor. 6 Şubat tarihinde yaşadığımız ikiz depremler, belki de Türkiye’nin deneyimlediği en büyük depremler. Yüzyılın bizim için en büyük afetini hâlâ atlatmadık. Ölü ve yaralı sayısı ne yazık ki söylemeye utanacağımız kadar çok. Çalışmalar bir yandan umutla sürdürülürken, yaşanan yıkımın nedenlerini de öfkeyle sorguluyoruz. Eksik ve yanlış malzemeden yapılan yapılar, insan hayatının çalınmasına göz yuman imar plansızlığı, kişisel zenginliği dışında bir şey umursamayan kamu görevlileri ve nicesi… Tüm bunları düşündükten sonra iyi bir örneğin nasıl olabileceği sorusunu soruyoruz kendimize. Aynı bizim ülkemiz gibi aktif fay hatlarına sahip olan bir deprem ülkesi çıkıyor karşımıza: Japonya.

Japonya, depremlerin ve volkanizmanın oldukça sık görüldüğü bir ülke. Ülkede 200’ün üzerinde aktif volkan bulunmakta. Pasifik Ateş Halkası’nda yer alan ülke bunların yanında tsunami tehlikesine de sahip bir yer. Dünya Risk Endeksi’nde her yıl en yüksek riske sahip ülkelerden seçilen Japonya, bir doğal afet ülkesi olduğunun bilincinde bir yer. Bu bilincini hep canlı tutması, küçük-büyük fark etmeksizin her yaştan vatandaşının bu algıyla yetişmiş olması ve hayatlarını bu bilinçle yaşamaları; Japonya’yı doğal afetlerle başa çıkma konusunda oldukça ileriye taşıyor.  

İşte Japonya’nın depremle başa çıkma yöntemleri:

Sağlam Yapılar

Hepimizin bildiği ama örneğini ülkemizde pek göremediği bir söz vardır: “Deprem değil bina öldürür.” 

Japonlar bu sözün bilincinde olacak ki inşa ettikleri yapılar oldukça dayanıklı. 17 Ocak 1995 tarihinde ülkede 7.2 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi ve Büyük Hanşin Depremi olarak anılan bu doğal afet neticesinde ülke, çok sıkı tedbirler alınan bir yola girdi. Kurallar ülkesi Japonya’da yeni yapılacak binalar, çok sıkı yönetmeliklerden ve sonrasında da düzenli bir kontrolden geçiyor. 

Öncelikle zemin analizi yapılıyor ve zeminle uyumlu malzemeler kullanılıyor. Zayıf zeminlerde binaların temelleri atılırken 60-70 metre derinliğe inen kazıklar çakılıyor. Böylelikle binanın neredeyse üçte biri toprak altında kalarak binanın yükleri sağlam zemin tabakalarına aktarılıyor.

Yapılacak bina yüksek katlı olarak yapılacaksa kullanılan birkaç yöntem var. Deprem izolatörleri ya da sismik izolatör denen sistem, bu yöntemlerden birisi. Binadaki kolonlara veya kata yerleştirilen izolatörler sayesinde yapı ile depremin arasındaki temas kesilmiş oluyor. Depremin binaya yüklediği kuvveti azaltan izolatörler sayesinde bina, yüksek sarsıntılar yerine düşük salınımlar yapar. Böylelikle oluşacak hasar azalır, can veya mal kaybı riski ise neredeyse ortadan kalkar. Sadece oturma amaçlı yapılan binalarda değil kamuya açık alışveriş merkezlerinde, hastanelerde, gökdelenlerde, köprülerde de kullanılan bir sistemdir.

Erken Uyarı Sistemi

Japonya’da tüm akıllı cep telefonlarında, deprem ve tsunami oluşmadan önce aktif hale gelen bir uyarı sistemi var. Deprem dalgaları bölgede hissedilmeden 5-10 bazen 15 saniye öncesinde, telefonlarda sesli bir şekilde alarm çalmaya başlıyor. Bu sayede insanlar, deprem dalgaları onlara ulaşmadan önce hayat üçgeni yapabiliyor veya önlem alabiliyor. Ayrıca tsunami tehlikesine karşı devlet, ülkenin birçok noktasına sismik istasyonlar kurmuştur. Bu sayede de insanlar yine erkenden uyarılmış oluyor. 

Deprem Bilincini Aşılayan Eğitimler

Küçük yaştaki öğrencilere okullarda sürekli olarak deprem eğitimi veriliyor. Deprem anında ve sonrasında ne yapmalarını öğreten eğitimler uygulanıyor. Ayrıca devlet tarafından yetişkinlere de konferanslar düzenleniyor. Halka açık yerlerde halkın katılımıyla bilgilendirmeler yapılıyor. Üniversiteler de dahil olmak üzere bütün eğitim kurumlarında, her yıl büyük tatbikatlar yapılıyor.

Bunlar dışında olası deprem ve tsunami gibi afetlerde, toplanma yerleri titizlikle belirleniyor. Bunlar genelde okulların jimnastik salonları oluyor ve buralarda battaniye, kask, el feneri, yeterli gıda temin edilmiş halde bulunuyor.

Umalım ki bizim ülkemiz için de bugünden sonra böyle başlıklar açabiliriz. Zor zamanları atlattığımız ve bilimin dediklerine daha çok dikkat kesildiğimiz bir gelecek ümidiyle...

Kaynakça:

Japonya ve depremler: Felakete nasıl hazırlanıyorlar?

Japonya'da büyük depremler nasıl az hasarla atlatılıyor?

Deprem, tsunami ve nükleer sızıntı… Japonya felaketi yaşıyor. Ya Türkiye?..

https://tr.wikipedia.org/wiki/B%C3%BCy%C3%BCk_Han%C5%9Fin_Depremi