Kadeş Antlaşması

Kadeş Antlaşması, dünya tarihinin bilinen en eski yazılı barış antlaşmalarından biridir. MÖ 1274 yılında Hititler ve Mısırlılar arasında yapılan Kadeş Savaşı'nın ardından, MÖ 1259 yılında Asi Nehri civarında imzalanmıştır. Bu antlaşma, Hitit Kralı III. Hattuşili ile Mısır Firavunu II. Ramses arasında gerçekleştirilmiştir.Bu antlaşma, Mısır ve Hitit İmparatorlukları arasında sınırların belirlenmesini ve düşmanlıkların sona erdirilmesini amaçlamıştır.M.Ö. 1274 tarihinde II. Ramses ile Muvattalli arasında Kadeş önünde büyük bir meydan savaşı yapılmış ve Kadeş Barış Antlaşması ile sonuçlanmıştır.Bu antlaşmaya bağlı olarak II. Ramses savaştan önce aldığı yerleri boşaltmış, Kadeş Şehri Hititlere kalmıştır.Kadeş Barış Antlaşması sırasında orduda çıkan bir isyanda, Muvattalli öldürülmüştür. Antlaşma, onun yerine geçen III. Hattuşili tarafından imzalanmıştır. (M.Ö.1269) Bu antlaşma dünya tarihinde eşitlik ilke-sine dayanan en eski antlaşmadır.Antlaşma çivi yazısıyla gümüş plakalar üzerine Akadca olarak yazılmış-tır. Ayrıca Kralın mührünün yanında Kraliçenin mührü de vardır.Bu antlaşmanın gümüş levhalara kazınmış olan asıl metinleri kayıptır. Mısır’da tapınakların duvarlarına kazınan antlaşmanın bir nüshası da, Boğazköy (Boğazkale) kazılarında kil tablet olarak bulunmuş olup İstanbul Arkeoloji Müzesinde sergilenmektedir.

Kadeş antlaşmasının Hattuşa’ da bulunan çivi yazılı tabletinin büyütülmüş kopyası New York’ta Birleşmiş Milletler Binasında asılıdır.

Antlaşmanın Özellikleri:

1. Barış ve Sınırların Belirlenmesi:İki imparatorluk arasında sınırlar belirlenmiş ve karşılıklı saldırmazlık garantisi verilmiştir.

2. Evlilik ve Diplomasi: Antlaşma, iki hanedan arasındaki evlilikler ve diplomatik ilişkilerle pekiştirilmiştir. Bu madde ile uzun süreli barışın korunabilmesi için aile bağları da oluşturulmuştur.İzleden bu siyasi metod tarih boyunca birçok devlet arasında görülmüştür.

3. Metin ve Tabletler: Antlaşmanın metni, hem Mısır hiyeroglifleriyle hem de Akadca (çivi yazısı) yazılmıştır. Mısır'daki Karnak Tapınağı duvarlarına kazınmış ve ayrıca Hattuşaş'ta kil tabletler üzerinde bulunmuştur. Metinin iki devlet içinde hazırlanmış olması kaynakların güvenirliğini ve korunabilirliğini artırmaktadır. Ayrıca bu kısımda kralların mühürlerinin yanı sıra kraliçenin de mührü vardır.4. Eşitlik İlkesi: Antlaşma metninde her iki tarafın da eşit şartlarda ve karşılıklı çıkarları gözeten bir anlaşmaya vardığı vurgulanmıştır.

Kadeş Antlaşması'nın önemi, sadece iki büyük imparatorluk arasındaki barışı sağlaması değil, aynı zamanda diplomasi ve uluslararası ilişkilerde ilk yazılı belgelerden biri olmasıdır. Bu antlaşma, antik dönemdeki diplomatik ilişkilerin ve barış çabalarının bir kanıtıdır.

Anlaşmanın şartlarının gereğince Ramses, hükümlere bağlı kalmış ve savaştan önce aldığı yerleri boşaltmış, aynı zamanda Kadeş’i Hititlere bırakmıştır. Mutavalli ise sulh antlaşması sırasında ordu bünyesinde çıkan bir isyanda öldürülmüştür. Bu durum herkesi etkilemiş ve yönetim otoritesinin sarsılmasına sebep olmuştur.