Kurak Topraklarda Yeşeren Kadın Waris Dirie- Çöl Çiçeği

Somali’de bir kabile de doğan Waris Dirie’nin hayatını anlatan kitap, onun yaşadığı zorlukları ve model olmasına kadar uzanan engebeli hayat mücadelesini anlatıyor.

“Waris, çöl çiçeği anlamına gelir. Çöl çiçeği, çok az sayıda canlının hayatta kalabileceği kıraç yerlerde açar.”

Alıntıda ifade edildiği üzere Waris çöl çiçeği anlamına gelir. Kitabında sık sık küçüklüğünden itibaren diğer insanlardan hep farklı hissettiğini söyleyen Waris’in ismi de tıpkı onun hayatı gibidir. Çöl çiçeği Afrika’da yetişir ve nadiren yağmur yağan bir bölge olduğu için yağmur yağdığı zamanlarda tomurcukları bu kuraklıktan sonra ortaya çıkan bir mucize gibidir.

Bir Biyografi Eseri Olan Çöl Çiçeği

Waris’in hayat hikâyesi çok küçük yaşlardan beri ilgilendiği hayvanlarını anlattığı bölümle başlar. Somali’de açlıkla mücadele vardır ve insanlar iş imkanı olmadığı için hayvancılıkla uğraşırlar. Develer onlar için çok değerlidirler. Hayvanları bir yiyecek olarak görmekten çok, bir yardımcı olarak görürler. Onları binek olarak kullanırlar ve onların sütüyle beslenirler. Develerin önemini kitaptaki şu alıntıyla daha da iyi anlıyoruz:

Göçebe bir hayat süren bu toplum bir yerde üç dört haftadan fazla kalamaz ve hayvanlarının beslenmesi için sürekli yeni bir yer arayışındadırlar. Kendi yiyeceklerini bile zar zor bulan ailenin yaşamı da oldukça hüzünlüdür.

“Annem herkes yiyinceye dek tek yudum almazdı. Aslında onu yerken gördüğümü bile hatırlamıyorum.”

Tüm bu zorluklara rağmen mutlu bir yaşam süren ve neşeli bir kız olan Waris’in hayatı Somali'de ve daha birçok toplum da sürdürülen kız çocuklarını sünnet etmek gibi bir geleneğin varlığıyla derinden sarsılır. Bu geleneği ilk defa ablası Aman’a yapıldığı vakit gören Waris oldukça endişelenir. Fakat çocukluk aşkı olan Jamah’ın ablasına gösterdiği ilgiyi, onun sünnet olmaması, ablasının ise sünnet olmasına bağlar. Somali toplumunda kadınların sünnet olmaması demek onların kirli olması anlamına geldiği için Waris sünnet olmak için annesine uzun bir süre ısrar eder. Sonucunda “Katil Kadın” olarak adlandırdığı sünnetçi kadın Waris’i sünnet eder. Seneler boyunca çekeceği acılar işte o gün başlar. Sünnet olduktan sonra çok geçmeden babası Waris’i altmış yaşında ihtiyar bastonlu bir adamla evlendirmek ister. Waris bu evlilikten kaçar ve zorlu hayat mücadelesinin ilk adımını atar. Neredeyse bütün akrabalarına giderek hayatını kurmaya çalışan Waris’in hayatı teyzesinin evinde hizmetçilik yapmak için Londra’ya gitmesiyle birlikte değişmeye başlar. Uzun yıllar teyzesinin evinde temizlikçi olarak yaşamını sürdürdükten sonra bir mucize olur ve Waris modellik kariyerinin basamaklarını tırmanmaya başlar.

Modellik kariyerini iyice ilerleten Waris yaşam öyküsünü ilk defa Marie Clarie dergisi için verdiği bir röportaj da anlatıyor. İlk başta yaşadıklarını anlatmaktan çok çekinse de birçok kadından destek mektupları alıyor. BBC’nin New York’ta Bir Göçebe adını verdiği belgeselin çekimlerinde Waris yıllar sonra annesiyle buluşuyor. Annesiyle buluşması ve Somali’ye döndüğünde hissettiği aidiyet duygusu, Waris’in nereye gitmiş olursa olsun evine duyduğu özlemi de bize gösteriyor.

“Ah, Tanrım! Burası benim evim! Yeniden evimde olmanın verdiği sevinçle ağlamaya başladım. Bir ağacın altında oturdum ve ait olduğum yere dönmenin verdiği büyük coşku ve onu özlemiş olmanın verdiği büyük acıyı aynı anda hissettim.”

Waris yalnızca kendi özgürlüğüne kavuşmakla kalmaz. 1977 yılında gösterime giren Bir Şifa Bulma Öyküsü programında yer alan bölüm sayesinde Birleşmiş Milletler Nüfus Teşkilâtı'nın kadın sünnetini durdurmak için sürdürdüğü mücadeleye Waris Dirie'de davet edilir. Bu büyük adımla birlikte Waris KGS yani Kadınlarda Genital Sünnet olarak adlandırılan bu uygulamayı durdurabilmek için çalışmalara katılır.

Hayatının her döneminde kendi ayakları üzerinde durmaya çalışan bir kadın olan Waris Dirie’nin acılarına ve mücadelesine şahit olduğumuz kitapta umudunu asla kaybetmeyen bir kadının kendi özgürlüğüne kavuşma hikâyesini okuyoruz.