Kuzey Kıbrıs'ın Tarihi ve Mimari Yapıtları

Kıbrıs konum olarak Türkiye'nin güneyinde, Mısır'ın kuzeyinde Akdeniz'in ortasında bulunan ada ülkesidir. Günümüze kadar ulaşan siyasî bir sorun olarak varlığını sürdüren Ada ikiye ayrılmıştır ve tarih boyunca birçok kez farklı milletlerin idaresi altında bulunmuştur.  Yazılı kaynakların aktardığına göre ilk egemenliğini Asurlular (MÖ 627) üstlenmiştir. Daha sonra Mısır, Pers, Yunan, Roma, Bizans, Osmanlı vs. idaresinde kalmıştır. Fransız İhtilali (1789) ile dünyanın her yerine yayılan milliyetçilik akımı Kıbrıs’ta da etkili olmuş, Yunan milliyetçiliği artmış ve bölgede yaşayan Türkler zor duruma düşmüşlerdir. Milliyetçilik fikrinden daha da ileri giden örgütler kurulmuş; Türk halkı zulme uğramış, vatan bildikleri topraklardan gönderilmek istenmiş, gönderilemeyenler ise öldürülmüşlerdir. Zira Kıbrıs Cumhuriyeti kurulduktan sonra da olaylar yatışmamış, uluslararası bir boyuta taşınmıştır. İki ayrı topluma mensup olan yeni devlette barış uzun süreli korunamamış, neticesinde Türk ve Rum bölgesi olarak Ada ikiye bölünmüştür.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), zengin tarihi geçmişi nedeniyle birçok önemli tarihi yapıya ev sahipliği yapmaktadır. Aşağıda öne çıkan bazı tarihi yapıtlar bulunmaktadır.

Tarihi Yapıtlar:

1. Girne Kalesi (Kyrenia Castle) – Girne

Bizans dönemine ait olan bu kale, 7. yüzyılda Arap akınlarına karşı savunma amacıyla yapılmıştır.

İçerisinde Batık Gemi Müzesi de bulunmaktadır (M.Ö. 4. yüzyıla ait gemi kalıntısı sergileniyor).

2. St. Hilarion Kalesi – Girne

Orta Çağ’da Arap saldırılarına karşı savunma amacıyla inşa edilmiştir.

Walt Disney’in “Pamuk Prenses” filmindeki kaleye ilham verdiği iddia edilir.

3. Bellapais Manastırı – Girne

13. yüzyılda Fransız Lusignanlar tarafından inşa edilmiştir.

Gotik mimarinin adadaki en güzel örneklerinden biridir.

4. Selimiye Camii (eski St. Sophia Katedrali) – Lefkoşa

13. yüzyılda katedral olarak inşa edilmiştir. Osmanlı döneminde camiye çevrilmiştir.

Gotik tarzı ve minareleriyle dikkat çeker.

5. Othello Kalesi – Gazimağusa

Lüzinyanlar tarafından yapılmış, Venediklilerce güçlendirilmiştir.

Shakespeare’in “Othello” oyununa ilham verdiği söylenir.

6. Salamis Antik Kenti – Gazimağusa

Roma döneminden kalma büyük bir antik kenttir.

Tiyatro, hamamlar, gymnasium, bazilika gibi yapılarıyla ünlüdür.

7. Vuni Sarayı – Güzelyurt

M.Ö. 5. yüzyılda yapılmış bir Pers sarayıdır.

Deniz manzaralı tepe üzerine inşa edilmiştir.

8. Soli Antik Kenti – Güzelyurt

Roma dönemine ait tiyatro ve mozaikleriyle meşhurdur.

M.S. 4. yüzyıla ait bir bazilikada zemin mozaikleri görülebilir.

9. Enkomi (Alasia) Antik Kenti – Gazimağusa

Tunç Çağı'na tarihlenen önemli bir yerleşimdir.

Kıbrıs'ın eski başkenti olarak kabul edilir.

Mısır ve Anadolu ile ticaret yapmış güçlü bir kentti.

10. Tumba Tu Skuru (Tumba Tou Skourou) – Lefke

M.Ö. 1600’lere tarihlenen bir Bronz Çağı yerleşimidir.

Seramik, taş eserler ve mezar kalıntıları bulunmuştur.

11. Lala Mustafa Paşa Camii (Eski St. Nicholas Katedrali) – Gazimağusa

Gotik tarzda bir Fransız katedraliydi, Osmanlı döneminde camiye çevrildi.

Kıbrıs'taki en büyük ortaçağ yapılarından biridir.

Lübnan’daki Saint Nicholas mimarisiyle benzerlik gösterir.

12. Arabahmet Camii – Lefkoşa

Osmanlı mimarisinin güzel bir örneğidir.

Adını Arabahmet Paşa’dan alır.

13. Kantara Kalesi – Karpaz Yarımadası

Bizans döneminde inşa edilmiş savunma amaçlı bir kaledir.

Deniz manzarasıyla stratejik bir noktadadır.

Üç büyük dağ kalesinden biridir (St. Hilarion, Buffavento, Kantara).

14. Buffavento Kalesi – Girne Dağları

950 metre yüksekte yer alır ve adanın en yüksek kalesidir.

“Rüzgara Karşı Dayanıklı” anlamına gelir.

Bizans dönemine aittir.

15. Haydarpaşa Camii (Eski St. Catherine Kilisesi) – Lefkoşa

Gotik mimariye sahip bir başka kilise-cami dönüşümüdür.

Haçlı seferleri sonrasında inşa edilmiştir.

16. Apostolos Andreas Manastırı – Karpaz

Ortodoks dünyası için kutsal sayılan bir hac merkezidir.

Aziz Andreas adına yapılmıştır, hala ziyaret edilmektedir.

17. Panagia Kanakaria Kilisesi – İskele yakınları

Erken Hristiyan dönemine ait önemli mozaiklere sahiptir.

6. yüzyıldan kalmadır.

18. St. Barnabas Manastırı ve İkon Müzesi – Gazimağusa

Aziz Barnabas’ın mezarının bulunduğu yerdir.

Bugün ikonlar ve arkeolojik eserlerin sergilendiği bir müze olarak hizmet verir.

19. Agios Philon Kilisesi – Dipkarpaz

Antik Karpasia kentinin kalıntıları üzerinde yer alır.

4. yüzyıla dayanan erken Bizans dönemine ait bir yapıdır.

20. Büyük Han – Lefkoşa

1572’de Osmanlılar tarafından yapılmıştır.

Kıbrıs’taki en büyük kervansaraydır.

Günümüzde sanat atölyeleri, kafeler ve el işi dükkânları bulunur.

21. Kumarcılar Hanı – Lefkoşa

Osmanlı döneminde yapılmıştır, Büyük Han’a benzer şekilde restore edilmiştir.

Eski ticaret ve konaklama merkezidir.

22. Venedik Surları – Lefkoşa

16. yüzyılda Venedikliler tarafından inşa edilmiştir.

11 burçtan oluşur; şekli daire değil yıldız şeklindedir.

23. Ayios Georgios Kilisesi – Koruçam

Maronit topluluğuna aittir.

Kıbrıs’taki Maronit kültürünün yaşadığı bölgelerden biridir.

24. St. Mamas Manastırı – Güzelyurt

18. yüzyıla ait bir Ortodoks manastırıdır.

Adını, Kıbrıslı azizlerden biri olan St. Mamas’tan alır.

25. Hz. Ömer Tekkesi – Çatalköy (Girne yakınları)

7. yüzyılda Arap akınları sırasında şehit düştüğüne inanılan Hz. Ömer ve arkadaşlarının mezarlarının bulunduğu yerdir.

Hem Müslümanlar hem de yerel halk tarafından ziyaret edilen kutsal bir mekândır.

Deniz kıyısında, kayalık bir tepeye inşa edilmiştir. Sessiz, huzurlu bir atmosfere sahiptir.