Makine Çevirisi (Machine Translation) Nedir?

Kaynak metnin erek metne insan müdahalesiz yapay zekâ yardımıyla otomatik bir biçimde çevrilmesi sürecine makine çevirisi (MT) adı verilir.

Makine çevirisinin tarihi 1954 yılında yürütülen Georgetown Deneyi ’ne dayanmaktadır. 7 Ocak 1954 yılında gerçekleştirilen bu deney IBM ve Georgetown Üniversitesi iş birliğiyle yürütülmüştür. Deneyde IBM 701 bilgisayarı kullanılmıştır ve sistemin hafızası yalnızca 6 gramer kuralı ve 250 kelimeyi barındırmaktadır. Deney kapsamında politika, matematik, hukuk, kimya gibi farklı alanlardan seçilmiş kısa metinler Rusçadan İngilizceye çevrilmiş ve olumlu sonuç alınmıştır. Makine çevirisinin bize sağladığı avantajların yanı sıra dezavantajları da vardır. Makine çevirisinin normal çeviriye kıyasla daha hızlı olması, zaman zaman daha tutarlı olması ve maliyetinin daha düşük olması makine çevirisinin avantajları arasındadır. Tabii ki tam tersi durum da söz konusudur. Makine çevirisinin dezavantajları ise şunlardır; insan çevirisine kıyasla kelimeler arası bağlam ilişkisi kuramaz. Birden fazla anlama sahip terimlerde anlam karışıklığına sebep olabilir veya metin içinde tutarsızlık yaratabilir. Akıcı değildir. Kaynak metinde yapılan basit ancak anlam karışıklığına neden olabilecek basit imla veya gramer hatalarını fark edip düzeltemez. Kültürel duyarlılığı yoktur. Farklı anlamları yorumlayamaz.

Kaynak metni farklı yöntemlerle analiz eden ve işleyen birden fazla makine çevirisi motoru vardır. Bunlardan en yaygın kullanılanları ise kural tabanlı makine çevirisi ve istatiksel makine çevirisidir. Genel olarak makine çevirisinin türlerini ise şu şekilde sıralayabiliriz;

1.    Kural Tabanlı Makine Çevirisi (RBMT)

2.    İstatiksel Makine Çevirisi (SMT)

3.    Nöral Makine Çevirisi (NMT)

4. Hibrit Makine Çevirisi (HMT)