Maymun Çiçeği Virüsü Yeni Bir Pandemi Yaratır Mı?

Amerika Birleşik Devletleri'nde bulunan Jackson Laboratuvarı'nda bağışıklık sistemi profesörü Derya Unutmaz, virüs ile ilgili soruları yanıtladı.

Maymun çiçeği virüsü, maymunlardaki salgınlardan sonra keşfediliyor. Yeni bir virüs değil, adını 1958'de alıyor. Virüsün, maymunlardan insana bulaşması çok nadir görülürken; fare, sıçan, sincap gibi hayvanlardan bulaşması daha yaygın olarak görülmekte.

Virüsün çarpıcı özelliği, çiçek virüsüne benzemesi. Bunun en büyük nedeni ise aynı aileden geliyor olmaları. Maymun çiçeği virüsü, çiçek virüsünden daha az ölümcül ve daha az tehlikeli.

Afrika'da bulunan maymun çiçeği virüsünün iki çeşidi var. Bunlardan biri biraz daha tehlikeli olan Doğu Afrika Kongo civarında bulunan varyantı.

Diğeri ise Batı Afrika Nijerya civarında olan varyantı. Genel olarak daha hafif atlatılan bir varyant oluyor.

Virüs nasıl bulaşıyor?

Maymun çiçeği virüsü, insandan insana vücut sıvılarından bulaşıyor. Bu sıvılara, solunum yoluyla ağızdan ağıza geçen sıvılarda dahil. Fakat koronavirüs gibi havada asılı kalan bir yapısı bulunmuyor. Virüsün bulaşması için çok yakın temas halinde olunmalı. Örneğin; enfekte olmuş, semptomları gösteren biriyle fiziksel bir ilişki.

Maymun çiçeği virüsünün kuluçka süresi var. Bu süre 21 güne kadar çıkabiliyor. Virüs kuluçka süresi boyunca bulaşıcı olmuyor. Yani virüsün buşlaşıcı olabilmesi için semptomların bir miktar başlaması gerekiyor.

Maymun çiçeği hastalığının semptomları nelerdir?

Virüs kuluçka süresini tamamladıktan sonra lezyon ve döküntü oluşturuyor. İçi sıvı dolmaya başlıyor. En önemli semptom lenf bezlerinin büyümesi.

Virüs hangi noktaya gelirse riskli olur?

Virüs şimdilik genel halk sağlığı açısından bir risk olarak görünmüyor. Yeni bir olmadığı içi daha önce Avrupa ve Amerika'da 6-7 kez maymun çiçeği hastalığı görüldü. Fakat şu an ki salgın en büyüğü yani en fazla yaygın olanı.

Örneğin, Amerika'da bir bölgeye, Afrika'dan getirilen hayvanlardan bulaş sıçrama şu yaratıyor. 20 ila 30 kişi enfekte oluyor.

Şu anda olan durum ise İngiltere'de ilk gün 9 vaka görüldü. Bir kişi Afrika/Nijerya'dan gelmiş. Fakat diğer kişilerin bu yolcuyla hiçbir alakası yok. Virüs nasıl bulaştığı belli olmasına rağmen bu şekilde izole olarak görülmesi şaşırtıcı bir durum. Bu kişilere nereden, kimden, nasıl bulaştı? Her ne kadar bu sorular şimdilik cevapsız kalsa da Covid gibi bir pandemi oluşturacak bir durum düşünülmüyor.

Virüsün değiştiği düşünülüyor. Cinsel yolla daha kolay bulaşan virüs HIV gibi bir duruma geçmiş olabilir. Bu konuda araştırmalar sürüyor.

Cinsel ilişkide korunmak virüse karşı etkili olur mu?

Virüs şu an ki haliyle ilişki sırasında bulaş gerçekleştiriyorsa, bu normal olmasa da evet etkili. Bir diğer şaşırtıcı durum vakaların büyük bir çoğunluğu erkek olması.

Virüs araştırılıyor mu?

Bilim insanları virüsü sekanslamaya başladılar. Sekanslama; virüsün tüm genomlarını çözmek, hastalığın görüldüğü yerde enfekte olanlar arasında ortak bir durum var mı ? Bu gibi soruların cevabını bulmak mümkün olabilecek.

Tedavisi mümkün mü?

Maymun çiçeği hastalığının spesifik bir tedavisi yok. Palyatif olarak semptomlara yönelik bir bakım ve tedavi uygulanıyor.

Virüsün aşısı var mı?

Maymun çiçeği hastalığının iki aşısı bulunuyor. Bunlardan biri çiçek aşısı, aynı aileden geldikleri için maymun çiçeği virüsüne karşı %85 etkili. Fakat çiçek aşısı artık kullanılmıyor.

Diğer aşı maymun çiçeği aşısı. nadir görülen bir virüs olduğu için yaygın olarak kullanılmıyor. Aşı, Afrika'yı ziyaret edecek kişilere uygulanıyor.

Kaynak: BBC Türkçe