Hayatın İçinde "Gaslighting"

İlk önce Gaslighting'in kelime olarak anlamına bakacak olursak gaz lambası anlamını buluyoruz. Bu bir sinema filminden alıntılanarak bir davranış biçimini anlatmak için kullanılmaya başlanmıştır.

Kişiyi tamamen benliğinden ve herkesten soğutmak için yapılan davranışların bütününe verilen ad diyebiliriz. Öyle bir davranıştır ki her yerde karşımıza çıkabilir. Okulda, iş yerinde, evde, her ortamda şahit olabiliriz ve çoğu zaman farkında olmayabiliriz. Kendimizde suç aramaya başlayabilir, kendimizi bize baskı kuranın hareketlerinde iyi anlam bulmaya çalışır hâlde bulabiliriz. Eğer gerçekten farkında değilsek 3. bir kişinin bakış açısını sormak gerekir. Burada daha objektif davranabilecek bir kişinin fikri oldukça önemlidir.

Psikolojik baskıyı uygulayan kişi her zaman doğrudur, yaptığı şeyler sorgulanmaya kapalıdır. Şiddete uğrayan kişi fazla alınganlıkla suçlanır. "Senin problemin ne?", "Fazla alıngansın.", "Böyle bir şey yaşanmadı." gibi cümlelere maruz bırakılır. Kendi benliğini sorgulayacak kıvama gelir. Manipülasyonun şiddeti ve sıklığı arttıkça delirmek üzere olduğunu hisseder. Eğer uzman birinden yardım almazsa kendine zarar verecek davranışlara yönelebilir.

Hiç "Ben nerede bu kadar hata yapıyorum, yaşamayı hak ediyor muyum?" diye kendinizi sorgular halde buldunuz mu? Peki bu ilişki içerisindeyken sorguladığınız bir an mıydı? Eğer öyleyse, gaslightinge maruz kalmış olma ihtimaliniz fazla diyebilirim. Hiç kimsenin kusursuz olmadığını bildiğiniz hâlde hâlâ kendinizi sorguluyorsanız, karşı taraftan yapıcı eleştiri yerine sürekli yıkıcı eleştiri aldığınızı düşünüyorsanız ve kendinizi ifade etmenize dahi asla izin verilmiyorsa bu konuyu o kişiyle konuşmayı bırakın, bu durumda bir uzmandan yardım almalısınız. Ondan önce yakın çevrede güvenilebilecek kişilerin fikrini alırsanız rahatlayabilirsiniz. Tabii ki manipülatif davranan kişiyle iletişimi de azaltmanız hatta kesmeniz gerekir. Kişiye uygulanan tekrarlayıcı duygu sömürme davranışları kesilmezse ciddi psikolojik hastalıklara yol açabilir.

Bu bir tür kişiyi hayattan soğutma, hissizleştirme operasyonudur. Baskılar her zaman sözlerle söylenerek karşımıza çıkmaz. Sessiz kalmak da bir tür baskıdır. Hatta karşı taraf sessizlikten daha çok korkabilir. Çünkü sessizlik aynı şekilde belirsizliktir. Belirsizlik çoğumuzun nefret ettiği bir durumdur. Böylelikle mağdur taraf kendini daha çok sorgulayabilir. Fakat her zaman sessiz kalmayı gaslighting olarak ele almamak lazım. En önemli yol iletişim olduğu için kişiler birbirleriyle bağlantı kurarlarsa konular farklı şekilde değerlendirilir.

Gaslighting, daha çok sosyal medyada kullanılan ve artık neredeyse herkesin gerekli veya gereksiz her yerde söylediği bir kelimedir. Bir kelimeyi kullanmadan önce anlamına çok hâkim olmasak bile tam olarak neyi ifade ettiğini bilmemiz gerekiyor. Gaslighting, hayatımızın içinde işte bu kadar geniş yer kaplıyor ve çoğu kişi bunu bilmiyor. Bu konuda farkındalığımızın artması ve nasıl davranmamız gerektiğini bilmek hayat kurtarıcıdır.