Piyasa Ekonomisi Her Zaman Başarılı Mıdır?

Günümüz ekonomilerini incelediğimiz zaman; kapitalist sistem, sosyalist sistem ve karma ekonomik sistem ile karşılaşırız. Genellikle ülkelerde karma ekonomik sistem uygulanmaktadır. Karma ekonomik sistem piyasa ekonomisi ile kamu ekonomisinin birlikte uygulandığı sistemdir.

Piyasa Ekonomisi Nedir?

Piyasa ekonomisi arz ve talebe dayalı olarak mal veya hizmet fiyatlarının belirlendiği ekonomidir. Yani üreticilerin fiyatlarını ve üretimlerini piyasa dengesine bağlı olarak belirledikleri sistemdir diyebiliriz. Ancak burada piyasadaki firma sayısı da önemlidir. Örneğin piyasada tek başına olan bir firmanın (tekel) fiyat belirleme gücünü elinde bulundurur. Piyasa ekonomileri fiyat ve kardan bağımsız olarak düşünülemez. Piyasa ekonomisine örnek olarak; gıda firmaları ve özel eğitim kurumlarını verebiliriz.

Kamu Ekonomisi Nedir?

Kamu ekonomisi, piyasa ekonomisinden daha farklı işler. Kamu ekonomisi dediğimiz zaman aklımıza toplumsal ihtiyaçlar gelmelidir. Toplumsal ihtiyaçlar bölünemez ve pazarlanamaz niteliğe sahiptirler. Yani topluca tüketilir, pazarlanamaz bu sebeple talep oluşmaz ve fiyatlandırılamaz. Kamu ekonomisinde hizmeti devlet sağlar, sağlanan bu hizmetlerin finansmanı ise vergiler aracılığı ile temin edilir. Kamu ekonomisinde amaç kar elde etmek değildir, kardan bağımsız düşünülebilir.

Kamu ekonomilerinde fiyat oluşmamasının sebebi ne kadar talep olduğunun bilinememesidir. Örneğin bir yıl içerisinde herkese asayiş hizmeti sunulur ancak bir yıl içerisinde kaç kişinin asayiş hizmetinden faydalanacağı bilinemez. Kamu ekonomisine örnek olarak; sosyal kurumlar, merkezi ve yerel yönetimleri verebiliriz.

Kamu Ekonomisi'nin Sağladığı Hizmetleri Piyasa Ekonomisi Sağlayamaz Mı?

Bu sorunun cevabı hayır, çünkü yukarıda değindiğimiz gibi kamu ekonomilerinde talep belli değildir. Piyasa ekonomileri ise talebe göre fiyat oluşturmaktadırlar. Bu sebeple piyasa ekonomisi kamu ekonomisinin sağladığı hizmetleri sağlamaya çalışırsa başarısız olacaktır. Piyasa ekonomisinin eksik çalıştığı yani başarılı olamadığı alanlarda kamu ekonomisine ihtiyaç duyulmaktadır.

Özetle bireysel ihtiyaçlar için piyasa ekonomisi kullanılırken, toplumsal ihtiyaçlarda kamu ekonomisi kullanılmaktadır. Bunun en önemli nedeni fiyat oluşumudur. Piyasa ekonomisi olmadan da olmaz, kamu ekonomisi olmadan da olmaz. Bakıldığı zaman aslında birbirini tamamlayan kavramlardır. Karma ekonomik sistem de bunu gerektirir.