Popüler Kültüre Yönelik Yaklaşımlar

Kültür teorisyeni John Fiske göre popüler kültür, bir direnç alanıdır.

Popüler kültür, yeni ve farklı bir kültürdür. Popüler, halka ait, yaygın, kitlesel anlamına gelir. Popüler kültür ise çoğunluğun benimsediği bir kültürdür. Popüler kültür genel tanımıyla gündelik hayatın kültürüdür. Bu kültür gündelik hayatın içinde yer alır. İnsanların gündelik hayatlarını, yaşam tarzlarını ve ideolojilerini değiştirme gücüne sahip olan popüler kültür, gündelik ideolojinin yaygınlaşmasını ve onaylanmasını sağlar. Bu yüzden popüler kültür, gündelik hayatta iktidar mücadelesinin de alanıdır.

Çağdaş sosyal bilimler literatüründe popüler kültür çalışmaları sorunlu bir konudur. Popüler kültür, hem içerik hem de tanım açısından sosyal bilimciler ve bilimsel kuramlar arasında anlaşmazlığa yol açmıştır. Popüler kültür hakkında yapılacak olan çalışmalarda hangi yöntemin nasıl kullanılacağı da tartışma konularından biri olmuştur. 

Popüler kültür çalışmaları sırasında yaşanan çatışmalar sonucu yaklaşımlar ortaya çıkmıştır. Yüksek kültürün içinde bulunduğu entelektüel/elitist kesim ve milli kültürü savunan kesim, popüler kültürü genel anlamda eleştirmektedir. Seçkinci yüksek kültür, popüler kültürün sıradan ve zevke yönelik olduğunu savunur. Dilbilimi açısından popüler kavramı 20. Ve 21. Yüzyıllar için “birçok kişi tarafından sevilen veya seçilen” anlamına gelmektedir. Elitist kesim, popüler kültüre nicel anlamda bir çok kişi tarafından kullanılsa da nitel anlam da yoksun bir kültür gözüyle bakmaktadır. Bu değerlendirmede Gans, popüler kültür yüksek kültürün seviyesini düşürüyor şeklinde dile getirir. Popüler kültürün bir kitle kültürü olduğunu savunan bu görüş popüler kültürün kültürel, estetik ve değerler açısından önemsiz olduğunu savunur.

Başka bir eleştiri ise popüler kültürün tüketim ve kapitalizm tarafını ele alır. Bu görüşe göre popüler kültür tamamen tüketime odaklı bir kültürdür. Tüketime odaklı olduğu için de kapitalist sistemin istediği, ihtiyaç duyduğu bir kültürdür. Aynı zamanda popüler kültür kalıcı değerlere de zarar vermektedir. Kapitalist sistemin çarklarını döndürmesine yardımcı olan popüler kültür, kitlenin kalıcı değerlerinin yok olmasına neden olur ve halkı sürekli tüketmeye iter. Yani yüzeysel ve içeriksiz bir kültürdür. Örneğin; 60 sene önce 1 kalem daha değerli iken günümüzde insanlar yüzlerce kaleme sahip olsalar bile kapitalist sistemin dayattığı herhangi bir özelliği olmayan 101. kaleme ihtiyaç duyar hale gelmiştir. Bunun sebeplerinden bir tanesi 60 yıl önce ki kalemin dayanıklılığı, tekrar kullanılabilen ve zor sahip olunan bir şey olmasıdır. 60 sene önce kalıcı bir değer olan kalem günümüzde kullan at ürünü haline gelmiştir. Bu da tam olarak kapitalist sistemin istediği durumdur. Bazı araştırmacılara göre popüler kültür, insanları gerçeklikten uzaklaştıran, yapay mutluluklar üreten bir kültür olarak ideolojik işlevler dahi üstlendiği söylenebilir. (Oktay, 1993: 20).

Kültür teorisyeni John Fiske göre popüler kültür, bir direnç alanıdır. Popüler kültür ve kitle kültürünü ayıran bu görüş, kitle kültürünün endüstri aracılığıyla oluştuğunu savunur. Fiske göre popüler kültür, iktidar ve güç odaklarına karşı bir direnç oluşturur ve bir direnme alanı yarattığını savunur. Bu görüş göre popüler kültür egemen iktidara karşı bir direnç mekanizması oluşturan bir kültürdür. Popüler kültür, üst gücün başarısız olduğu durumlarda ve denetimsiz toplumlarda ortaya çıkar.