Psikolojik Atalet

Atalet; TDK'ye göre tembellik, işsizlik olarak tanımlanır. Ancak bu yanlış bir açıklamadır çünkü atalet içinde tembelliği barındırmakla beraber tembellikten çok farklı bir durumdur. Ataletin doğru kelime anlamı eylemsizliktir, bir şey yapmaya karşı gösterilen dirençtir. Psikolojideki anlamı ise insanın değişimden rahatsız olması veya belirli bir duruma/olaya karşı saplantılı hale gelmektir. Psikolojik atalet yaratıcılığın önüne geçer ve bununla beraber problem çözme yetisi de ortadan kalkar.

Psikolojik atalet söz konusu olduğunda; birey hedefini ve hedefe ulaşmak için izlemesi gereken yolu bildiği halde ve potansiyeli olmasına rağmen harekete geçemez. İsteksizlik, yorgunluk, depresyon ve tembellik gibi durumların bir arada yaşandığı psikolojik atalet, fark ettirmeden bünyeye yerleşir ve zamanla vücudu ve ruhu ele geçirir. En yaygın belirtileri; tembellik, sürekli erteleme, tükenmişlik sendromu, bezginlik, bahanecilik, isteksizlik gibi eylemsizlik halleridir.

Atalet, iki şekilde görülür: insanın vücudunu ele geçiren fizyolojik atalet ve ruhunu ele geçiren psikolojik atalet. Fizyolojik atalet, bedendeki hareketlerin yavaşlığıdır. Son dönemlerde pandemi sebebiyle de çokça artan evden çalışmak ve masa başı işler fizyolojik atalete sebebiyet verebilir. Psikolojik ataletin birçok sebebi olabilir ve depresif ruh halini daha da arttırır. Bu iki atalet türü birbirine yol açar ve birbirini tamamlayarak insanı bir döngüye sokar.  Fizyolojik atalet psikolojik atalete dönüşebildiği gibi psikolojik atalet de fizyolojik atalete dönüşebilir.

Psiko-fizyolojik bir durum olan atalet, birçok nedene bağlı olabilir ama başlıca şunlar sayılabilir:

1)Amaçsızlık: Hayatının amacını bulamamak, hayatta kendine bir yol çizememek ve hedef bulamamaktan kaynaklanır.

2)Mükemmelliyetçilik: Yapılan her şeyin en doğru şekilde olmasını istemekten gelen bir katılığın hiçbir şey yapmamaya sebebiyet veren bir karakter biçimidir.

3)Parasızlık: Yapılmak istenen şeylerin para gerektirmesi ama bulunamadığında insanı çaresizliğe iten bir atalet sebebidir.

4)Olumsuz Duygu ve Düşünceler: Olumsuz bakış açısına sahip olan insanlar, bu bakış açısıyla kendi kendilerine sabote ederler ve sonucunda atalete bir temel hazırlarlar.

5)Pasif Direniş: Yapmak istemedikleri bir şeye zorlanan insanların kendi içlerinde gösterdiği inat ve direncin atalet oluşturmasıdır.

6)Öğrenilmiş Çaresizlik: Amaçlarına ulaşmaya çalışırken önündeki engelleri bir türlü aşamayan insanların bir sonraki hedeflerinde de aynı şekilde başarısız olacağını düşünüp ataletin oluşmasıdır.

7)İç Çatışmalar: Bireyin yapmak zorunda olduklarıyla kendi prensipleri çakıştığında bireyde iç çatışma yaşanır ve yapılacak işe karşı bir direnç oluşur, bu da ataleti tetikler.

8)Doğru Öncelik Belirleyememe: Kendine gerekenden fazla sorumluluk yükleme, yoğunluk ve acil işlerin öteki işlerin yerini alması sebepleriyle oluşan stresin atalete dönüşmesidir.

Belirtilen sebeplerin dışında birçok nedenden ötürü insan psikolojisi ataleti geliştirebilir. Ancak ataleti zamanında fark edip çözüm bulmak gerekir, çözülemediği durumlarda insanın günlük ruh hali tehlikeli şekilde etkilenir.