Rezillik mi? Pratfall Etkisi mi?

Her insan hata yapabilir; hatta bazı durumlarda bir sürü çalışanı olmasına rağmen markalar bile hata yapabilir. Peki, hata yapan insanlar dışarıdan nasıl görünür? İtici mi, yoksa daha doğal ve samimi mi?

Pratfall etkisi, sosyal psikolojide insanların mükemmellikten uzaklaşan durumlar karşısında daha çekici bulduklarını anlatan bir fenomendir. Bu etki, bizi normalde idealize ettiğimiz kişilerin hatalarını gördüğümüzde onlara daha yakın hissetmemize sebep olmaktadır çünkü onlarında bizim gibi birer insan olduğunu hatırlarız.

Birisi çok zeki, başarılı veya yetenekli olduğunda, onlara karşı hayranlık duyma eğilimindeyiz fakat aynı anda onların bizden üstün olduğunu düşüncesindeyiz de. Ancak bu kişinin küçük bir hata yapması, onları daha insani ve yakın hissetmemizi sağlamaktadır ve bu durum, sosyal karşılaştırma teorisinden güç alır; yani kendimizi başkalarıyla karşılaştırarak değerlendiririz ve bu süreçte hatalar, diğerlerine olan benzerliğimizi artırır. Bu sayede de hata yapan kişi artık çok daha sevimli hale gelir.

Oscar ödülü almaya giden ünlülerin podyumlarda tökezlemesi ve hatta düşmesi veya siyasetçilerin kameralar önünde dil sürçmeleri yaşamaları, markaların ürünlerini pazarlarken bazı ufak hatalar bırakmaları, pratfall etkisinin somut örneklerindendir. Bu durumlar, bu kişiler ya da kuruluşlar daha insani ve doğal görünür, dolayısıyla toplum gözünde daha sempatik konuma geçerler. Çünkü insanlar hata yapar ve biz onlar hata yaptığı sürece onların insan olduğunu tekrar hatırlarız ve özdeşleşme yaşarız.

Bir daha bi hata yaptığınızda rezil olduğunuz düşüncesinden ziyade belkide karşı tarafa daha samimi ve doğal göründüğünğz düşüncesi ile kendinizi rahatlatabilirsiniz. Hatta hata yapan birini gördüğünüzde onu doğal ve samimi bulursanız hangi etkiden kaynaklandığını rahatlıkla anlayabilirsiniz!