Rus Salatası mı? Amerikan Salatası mı?

Rus salatası en sevdiğim soğuk mezelerden birisidir. Bu mezeye bazıları Amerikan salatası bazıları Rus salatası şeklinde adlandırmaktadırlar. Gelin kısaca bakalım bu işin aslına;

Rus salatası ilk kez 1860’lı yıllarda Rus İmparatorluğu’nun popüler bir restoranı olan Hermitage Restoranın Fransız ve Belçika asıllı bir Rus şef olan Lucien Oliver tarafından icat edildi. Bu salata kısa zamanda müşteriler tarafından çok sevildi. Sonrasında dünyanın bir çok ülkesine yayılan bir lezzet haline geldi. Rus salatasının tarifi Şef Lucien ölene kadar gizli tutuldu. Genellikle Rus salatasının ana bileşenleri; haşlanmış patates, havuç, bezelye, turşu, haşlanmış yumurta, tavuk veya dana eti, hardal, mayonez ve çeşitli baharatlardan meydana gelmektedir.

Rus Salatası dünyaya yayılmasıyla birlikte Rusça ve Almanca gibi bazı dillerde Olivier Salata olarak bilinmektedir. Ama birçok ülkede Rus Salatası şeklinde adlandırılmaktadır. Rus Salatası ilk kez Türkiye topraklarına 19.yüzyılda Osmanlı-Rus ilişkileri sonucu gelmiştir. Ancak yaygınlaşmasını ve popülerliği 1917 Ekim Devrimi sonucu ülkeye gelen Beyaz Rusların açtıkları restoranlar sayesinde yakalamıştır. II.Dünya Savaşı sonucunda iki kutuba ayrılan dünyada Türkiye tarafını Amerika’dan yana tutacaktı. Bunun sonucunda başa geçen Türkiye hükümetleri Sovyet ve komünizm propagandalarına geçit vermiyorlardı. Tabii ki Rus salatasıda bu sansürden nasibini aldı ve Amerikan salatası olarak ülkemizde anılmaya başlandı. Hatta bununla ilgili ünlü yazar Aziz Nesin Benim Delilerim adlı kitabında bir pasajında şöyle belirtmiştir; ''Delilik salt bireysel bir olay değil, toplumsal delilikler, toplumsal isteriler de vardır. Bunun dünyada en büyük örneği Hitler Almanya’sının Nazizm dönemi. Türkiye’de de, o denli büyük olmamakla birlikte, birkaç kez toplumsal deliliğe tanık oldum. Toplumsal delilik başladı mı, akıllı kişiler deli sayılır. Bu toplumsal deliliklerden biri, Tan Gazetesi yıkıldıktan sonra yaşandı. O toplumsal deliliklerden bir kaç örnek vereyim. Tan Gazetesinin yıkıldığı gün, hemen o gün, sanki bütün aşevlerinde, en lüksünden en kıytırığına dek hepsine birden göksel bir buyruk gelmiş gibi, yemek listelerindeki kırk yıllık “Rus salatası” “Amerikan salatası” olarak değiştirildi. Hala bugün bile Rus salatasına, Amerikan salatası diyenler vardır.

Bir örnek daha…Galatasaray’da şimdiki Yapı Kredi Bankası’nın tam karşısında büyük bir çorap mağazası vardı; adı “Rus Çorap Pazarı”. Mağazanın ön yüzünün üstünde büyük siyah parlak kareler üstünde sarı yıldızla “Rus Çorap Pazarı” yazısı vardı. Tan Gazetesinin yıkıldığı gün, baştaki siyah kareyi olduğu gibi kaldırdılar ve “Rus Çorap Pazarı”, “Us Çorap Pazarı” oldu, yani akıl çorap pazarı…Hemen çarçabuk “R” harfinin yerine koyacak başka bir harf bulamamışlardı.''

Günümüzde bu algı kalkmış, birçok yerde Rus salatası olarak anılmaya devam etmektedir. Rus Salatası ülkemizde genellikle haşlanmış patates, mayonez, havuç, bezelye şeklinde isteğe göre yoğurt katılarak tüketilen ve sevilen bir soğuk meze çeşitlerindendir.