Şans Tılsımı: Dört Yapraklı Yonca

Hepimizin sevdiği, istediği, gözlerimizin uçsuz bucaksız yeşillikler arasında arayıp durduğu dört yapraklı yoncaların bulana şans getirildiğine inanılır. Bu zor rastlanan yeşil bitki hakkındaki farklı söylenceler zamanla yoğrulmuş ve günümüzdeki halini almış.

Dört yapraklı yoncaya dair ilk söylence, Havva’nın kovulurken cennetten bir hatıra olarak eline dört yapraklı bir yonca almasıdır. Havva’nın cennetten yeryüzüne getirdiği bu minik bitki, böylece kutsal bir anlamla özdeşleştirilmiş.

Öte yandan Keltler, Havva ile ilgili söylenceyi bilmeksizin, kendilerine has bir anlam yüklediler dört yapraklı yoncaya. Buldukları dört yapraklı yoncaları kötü ruhların kovucusu olarak yanlarında taşırlardı. Orta çağda ise bu inanç, dört yapraklı yoncaların perileri görme, dolayısıyla da gerektiğinde savunmaya geçme yetisi kazandırdığına evirildi. Öyle ki, küçük çocuklar yanlarına dört yapraklı yoncalar alarak ormana peri avına gittikleri oyunlar oynarlardı.

Yoncaların bölgede kazandığı bu popülerlikten hareketle, St. Patrick de İrlanda’yı Hristiyanlığa ısındırırken onlardan faydalanmıştı. Ancak dört yapraklısını bulmak oldukça zor olduğundan, üç yapraklı yoncanın yapraklarının Baba, Oğul ve Kutsal Ruh’u temsil ettiğini söyleyerek halkın halihazırda önem atfettiği bu bitkiye dini bir boyut da kazandırdı. Her yıl Aziz Patrick Günü’nde her yerde yeşiller ve yoncalar görmemizin sebebi de budur.

Peki tüm bu inançların ötesinde, dört yapraklı yonca nedir ve neden nadirdir? Bu sorunun çok basit bir yanıtı var: Mutasyon. Trifolium cinsi bir bitki olan yonca, adında da “tri-” geçmesinden anlaşılabileceği üzere üç yapraklı bir türdür. Ancak yaprak sayısını belirleyen gendeki çekinik bir karakterin baskın olmasına neden olan bir mutasyon sonucu dört yapraklı yoncalar oluşur. Bu mutasyona tam olarak neyin sebep olduğu ise bilinmemektedir. Bu olay öyle nadir görülür ki dört yapraklı yoncaya rastlama olasılığınız 10.000’de birdir. Bu ihtimalin düşüklüğüne bakılınca dört yapraklı yoncayı bulmanın şans istediği aşikar. Bulmak için dahi şansa ihtiyacınız olan bir bitkinin şansla ilişkilendirilmesi de şaşırtıcı değildir. Ayrıca bulacak kadar şanslıysanız diğer konularda da şansın yanınızda olduğu söylenebilir.

Var oluşlarının bilimsel bir açıklamaya dayanması bir yana, bir tanesine rastlamanın epey zor olduğu bu minik bitki, hiç şüphe yok ki insanın doğaüstü olana, sihire ve büyüye inanma güdüsünü besleyen güzelliklerden biri. Üç yaprağının ümit, inanç ve aşkı simgelediğine inanılan yoncanın ara sıra görebileceğiniz dördüncü yaprağı da şans. Bulacak kadar şanslı olanlardansanız bir kenarda tutmak şansınızı size hatırlatabilir ve belki her şeyin yoluna gireceğine dair olan inancınızı taze tutabilir. En nihayetinde tüm bu küçük sihirler başka zaman ve mekanlardaki insanlardan miras, iyi hissetmemizi sağlayan hediyelerdir.