Sosyal Sınıf ve Statülerin Alışveriş Tercihlerimize Etkisi

Her toplum farklı ve değişik yapıdaki sosyal tabakalara, statülere sahiptir. Bireyler içerisinde bulundukları sosyal statü ve rollere göre davranış kalıpları belirlemektedir. Her sosyal grubun davranış kalıpları beraberinde benzer değer yargılarını getirir. Bireylerin tercihleri bir toplumdan ötekine değişmekle beraber aynı toplum içerisindeki farklı sosyal gruplar arasında da farklılaşma gösterebilmektedir. Sosyal sınıf, bireylerin aralarındaki farklılık veya benzerliklere göre ortaya çıkar. Hiyerarşik bir tabakalaşmayı da çoğu zaman içerir.

Birey içerisinde bulunduğu sosyal sınıfa uyum sağlamak, o sosyal sınıfın üstüne çıkmak veya onu aşmak gibi bazı davranış eğilimleri sergilemektedir. Buradan da bireyin tüketim tercihlerinin etkileniyor olduğunu söylemek mümkündür. Birey içerisinde bulunduğu sosyal grup gibi davranmaya meyillidir. Bazı zamanlar sosyal grubunun üstüne çıkmaya çalışan birey, bu tarz isteklere bağlı olarak davranış kalıplarını şekillendirir ve buna bağlı olarak tüketim anlamında da değişimler gösterir. Bireylerin toplum içerisindeki kazandıkları veya kazanmak istedikleri statü bununla yakından ilişkilidir. Tüketim bireyler arasındaki statü farklılıklarının kurulmasına olanak sağlar. Dolayısıyla statü toplumdaki bireylerin belirli kriterlere göre hiyerarşik olarak sıralanması olarak tanımlanabilir. Rol kavramı ise kişinin bulunduğu sosyal konumunda bireyden beklenenler ve yükümlülükleridir. Buradan da statü ile rol kavramının fazlasıyla ilişkili olduğunu söylemek mümkündür.

Sosyal sınıf, statü ve roller kişinin tüketici davranışlarını, harcama ve tasarruf miktarlarını yakından etkiler. Kişi içerisinde bulunduğu sosyal gruba ekonomik geliri, mesleği, eğitimi vb. etkenleri ile bağlıdır. Bu sosyo-demografik ve sosyo-ekonomik değişkenler kişinin tüketim davranışlarını şekillendirir. Aynı zamanda kişi içerisinde bulunduğu grubun davranışların göre kendi davranış tutumlarını şekillendirebilir. Örneğin bireyin içerisinde bulunduğu grubun tamamı aynı kıyafet markasından 3 alışveriş yapmaktaysa birey bu kıyafet markasından alışveriş yapma tutumu sergiler. Ya da birey yüksek sınıfta adlandırılan sosyal gruplara dahil olmak istiyorsa onların davranış tutumlarını göstermeye eğilimlidir. Buradan da bireylerin içerisinde bulundukları veya bulunmak istedikleri sosyal sınıfın, rol ve grupların ne kadar önemli olduğunu ve tüketim davranışlarını fazlasıyla etkileyebildiğini gözlemleyebilmekteyiz. Örneğin sosyal sınıf olarak yüksekte olan bireylerin günümüz tüketim kalıplarındaki “moda” olan her şeyi takip ettiğini söyleyebilmekteyiz. Kişi de bu sosyal grubun içerisinde yer alıyorsa moda olan tüketim eşyalarını yakından takip eder ve içinde bulunduğu gruba uyum davranışı gösterir.

Diğer bir yandan ise kişilerin sadece ekonomik yönleri ele alınmamalıdır. Farklı gelir düzeyine sahip grupların ve bireylerin benzer yaşam tarzına sahip oldukları ya da aynı gelir düzeyine sahip birey veya grupların farklı yaşam tarzlarına sahip oldukları da görülebilir. Bunun sebebi ise bireylerin sahip oldukları kültürel özelliklerdir. Bireylerin ekonomik durumlarının yanında kültürel yapılarının da göz önünde bulundurulması gereklidir.