Spotify Wrapped: Bilinçsiz Reklam

Her yıl, Spotify aralık ayı başlangıcında kullanıcılarına "en"lerini açıklayan bir servis sunar; en çok dinlenen şarkı, en çok dinlenen sanatçı vb. Bu servis, kullanıcıları tarafından, geçirilen yılın müzikal bir özeti gibi algılanıp severek kutlanır, sosyal medyada arkadaşlar ve takipçilerle paylaşılır. Ancak Spotify bu servisi kullanıcıları ile yılbaşı neşesini paylaşmak için veya eski bir arkadaş gibi anılarını yad etmek için mi sağlar? Pek sayılmaz. Spotify Wrapped hakkında hissedilen heyecan ve paylaşımlar, Spotify için bizzat kendi kullanıcıları tarafından paylaşılan bedava bir reklamdır aslında. Kullanıcılar olarak elbette ki bizler bu şekilde düşünmeyiz, sadece geçtiğimiz yıl en çok dinlediğimiz şarkıları arkadaşlarımızla paylaşıyoruzdur ama herkesin hikayesini kaplayan Wrapped'de 10. defa Taylor Swift veya Billie Eilish görmeye ihtiyacımız var mı gerçekten?

Spotify Wrapped, 2016'daki başlangıcından beri, Kara Cuma (veya diğer isimleri) gibi üstü pek de kapalı olmayan bir pazarlama planı olarak aslında kendi yararına olan ancak kullanıcıları için yapılan bir servismişçesine sunulur. Spotify dinleyiciler birkaç ay öncesine nostalji ile bakabilsin diye yapmıyor tabii ki, Wrapped'in şu anda olduğu kadar grafik ağırlıklı ve tam bir ekran boyutunda olmasının sebebi sosyal medyada paylaşılmasının umut ediliyor olması. Geçtiğimiz yıl Spotify telefon uygulamasının %21 daha fazla indirilmesini sağladı.

Sizi bilemiyorum ama ben genelde kendimi aynı albüm veya çalma listelerini dinlerken buluyorum. Eğer yürüyüşe çıkıyor veya bir şeyler yazıyorken bir yandan bir şeyler dinlemek istiyorsam, saatlerce tam o anın moduna uyan albümü aramaktansa bildiğim ve sevdiğim müziğe güvenmek daha kolay. Bunlar özellikle hatırlamak istediğim veya yılımı tanımlayan anılar değiller, peki bu durumda en çok dinlenen şarkılar olmaları bana ne ifade etmeli? Bu durumda Spotify'ın bana sunduğu "en"lerim, en sevdiğim ya da en manevi değeri olan şarkılar veya albümler değil, sadece en kolay veya en elimin altında olanlar. En çok dinlenme zamanı ile aslında ölçülen nedir sorusu geliyor akla o zaman ve cevabı da uygulamayı ne kadar süre kullandığımız, ki zaten Spotify'ın önemsediği şey de o. Müzik dinlemeyi bir tür yarışa döndürmek hem uygulamanın daha çok indirildiği hem de daha çok kullanıldığı anlamına geliyor. Burada kendi içinde bir sorun yok elbette ancak sorun hobilerimizin bile büyük şirketler tarafından para ile ölçülebilir olması ve aynı amaçla manipüle edilmesi noktasında ortaya çıkıyor.

Spotify bize bilinmedik yeni sanatçıları ya da sevebileceğimizi düşündüğü albümleri tanıtmıyor, onun yerine ana sayfada her zaman en son ya da en çok dinlediğimiz müzikler yer alıyor. Öyle olunca da Wrapped bizlere en çok dinlediğimiz müzikleri gösterdiğinde pek de şaşırmıyoruz, bütün tecrübe anlamsızlaşıp mekanikleşiyor. Spotify'ın bize sunduğu, bizim de bilinçsizce yaydığımız bir reklamdan daha fazlası değil aslında, olabilecek en yüzeysel zevklerimizi bize üzerinde kocaman bir kurdele ile sunuyor.