Sylvia Plath ve Nilgün Marmara Üzerine Bir Derleme
İki şair hakkında bir derleme
Öncelikle bu yazıyı size sunmadan önce sevgili Sylvia Plath ve Nilgün Marmara hakkında yeterli donanıma sahip olmadığımı ve bu nedenle bu yazının okuduğum makaleler üzerine bir derleme olduğunu belirtmek isterim.
1. Sylvia Plath
"27 Ekim 1932 de Boston’da doğan Sylvia Plath, Avusturyalı bir anne ile Alman bir babanın ilk çocuğuydu. Boston Üniversitesi biyoloji bölümünde profesör olan Otto Plath, bal arıları üzerinde kitaplarıyla tanınan ünlü bir bilim adamıydı. Kendisinden yirmi üç yaş küçük olan master öğrencisiyle evlenmiş, henüz kızı Sylvia sekiz yaşına gelmeden on gün önce, tedavi edilemeyen şeker hastalığına bağlı ayağının kesilmesi sonucu ortaya çıkan komplikasyon sebebiyle vefat etmişti. Sylvia Plath, yıllar sonra annesinin ilgisini hastalıklı olan erkek kardeşine daha çok vermesi sebebiyle yalnız geçirdiği çocukluktan bahseder. Galli Poet Dylan Thomas’ı göremediği gerekçesiyle önce bacağında jiletle deneme yapmış, sonra da Harvard Üniversitesi'ne kabul edilmediği için 1953 Ağustosunda annesinin uyku haplarını alarak ilk intiharına kalkmıştı. Plath’in, eşinden ayrıldıktan sonra gelen 2.intiharı ise başarılı olacak, gaz ocağını sonuna kadar açarak, pencereyi ve kapıyı kapatarak ölüme gidecektir".
"Plath’ın şiirlerinde bu bireysel, kişisel ve kadın kimliği sorunlarıyla boğuştuğunu okuyucu hemen fark eder. Gerish (1996-1998, s. 737) intihar olgusunu incelerken, intihara kalkışan veya edeni 3 çerçevede inceler: kültürel, aile içi dinamikleri (özellikle anne-kız), ve ruhsal tepkileri (ruhsal süreç). Plath, burada intihar edenlerin ortak özelliklerinin hepsine sahiptir. Ruhsal süreç bağlamında aşağıdaki unsurlar ön plandadır:
a. anneye karşı olan sevgi-nefret tutumu,
b. suçluluk hissi,
c. bastırılmış geriye atılan çocukluk duyguları,
d. erkek kardeşe duyulan kıskançlık,
e. ölen babanın idealleştirilmesi,
f. annenin kızını idealleştirmesi,
g. ruh ikizini araması,
h. çatışan anne-kız ilişkisi,
i. kafasındaki kadın imajına bağlılık ve
j. intiharı, kendi sahte kişiliğini yok eden bir unsur olarak görme.
Ölümünden 4 ve 8 gün önce yazdığı son şiirleri olan “baba “ ve “Medusa” , Sylvia Plath’ın anne ve babasıyla olan sorunlu ilişkisini yansıtmaktadır. Babasını Nazi, kendisini ise Yahudi’ye benzeterek, Dachau, Auschwitz ve Belsen katliamlarını göndermelerde bulunarak, “chuffing,” “achoo,”, “gobbledygoo” gibi çocuk nidaları kullanıp, kendi çocuk ruhundaki savaşı durdurmaya çalışır. Daha ilk mısralarda, kendisini siyah bir ayakkabı içindeki ayağa benzetip, nefes alamadığını ve bu işin bitmesi gerektiğini belirtir."
"“Baba” şiirinden 4 gün sonra ise “Medusa” yazılır. Bu şiir, annesine olan duygularını yansıtmaktadır, içi gene kırık ve eziktir. Yunan mitolojisine gönderimlerde bulunan Plath, annesinin adı olan Aurelia yerine onun Yunanca karşılığı olan Medusa’yı kullanmıştır. Aurelia aulita, bu aynı zamanda bir çeşit denizanasıdır. Annesinden uzaklaşmak istemektedir. Kırmızı plesanta ile aralarındaki yakın kan bağını hatırlamakta, hem annesine yakın olmak hem de bağımsızlığını kazanmak duyguları arasında gelip gitmektedir. Şiir boyunca Medusa, vücut organları ile anlatılmaktadır: Mouth, eyes, ears, head, umbilicus, placenta/ağız, gözler, baş, kordon bağı, plasenta. Atlantik kablosu olmasına rağmen aralarında, şair Medusa’dan yani annesinden kaçamamaktadır."
2. Nilgün Marmara
“Nilgün Marmara, Balkan göçmeni olan bir ailenin iki kızından biri olarak, 13 Şubat 1958’de İstanbul, Moda’da dünyaya geldi. Karl Marx’ın görüşlerini benimsemiş bir solcu olan babası Fikri Marmara, muhasebe müdürüydü. Babası Bulgaristan’ın Plevne şehrinden, annesi ise çocukluk ve gençlik yıllarına dair büyük bir özlem duyduğu Vidin şehrinden İstanbul’a göç etmişti. Öğrenim hayatında başarılı bir öğrenci olan Nilgün Marmara, ilkokul beşinci sınıfta kolunu kırmasına rağmen tüm kolejlere giriş hakkı kazandı (solaktı, sol kolunu kırmıştı). Marmara’nın iyi bir eğitim almasını isteyen ailesi onu önce Avusturya Lisesi’ne kaydettirdi fakat daha sonra maddi nedenlerle kaydını Kadıköy Maarif Koleji'ne aldı. Liseyi bitirene kadar bu okulda okuyan Marmara, üniversite eğitimine İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümünde başladı”.
“Üniversitedeki siyasal ve sosyal ortamından rahatsızlık duyan Marmara, ertesi yıl tekrar sınava girerek Boğaziçi Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı bölümüne başladı. Burada, üniversite öğreniminin yanında yaşamı boyunca etkisi altında kaldığı Sylvia Plath üzerine incelemeler yapmaya başladı.”
Sonuç
"Plath 1963 y›l›nda 30 yaşında iken Londra’da, Marmara ise 1987 yılında 29 yaşında İstanbul’da intihar ederek, “epistemolojik olarak ayrıcalıklı konumlarını şiir dünyası içerisinde “epistemik üstünlüğe çevirirler. Her ikisi de 'şiirlerinde, günlüklerinde yazdıklarıyla yetinmeyip son sözlerini intiharla söylerler'."
"Plath ve Marmara’nın konumu diğerlerine (bu diğer aile, arkadaş v.s. olabilir) göre ‘öteki’ iken, kendi içsel yaşantılarnda, ‘öteki’ olan diğerleriydi. Her ikisinin de kocalar, aileleri ve arkadaşları, ile ilişkileri her zaman sorunlu oldu ve içsel yaşantılarında ‘öteki’ ile olan ilişkilerinde zorluk yaşadılar. Kristeva’ya göre, kişi kendine bir içsel yaşantı oluşturmak zorundadır ve 'dramın patlak verdiği yer ise bu içsel yaklaşımdır'."
"Her ikisi de kendilerine ne olduğunu aç›klamakta ve anlamakta güçlük çekerken, kendilerini şiirler yazmaya, dünya ve yaşam hakkında yargılarda bulunmaya zorladılar ve buna zorlandılar."
Kaynakça:
https://www.academia.edu/14166280/Ikinci_Yeni_Icinde_Grotesk_Bir_Figur_Olarak_Nilgun_Marmara
https://www.academia.edu/96531518/Pastoral_%C3%87ocuklar_Sylvia_Plath_Ve_Ni_lg%C3%BCn_Marmara