Tartışma Yaratan Kızıl Goncalar Dizisi ve Türkiye'de Tarikat Gerçeği

Kızıl Goncalar dizisinin senaryosunda işlenen konular, bazı vakıf ve derneklerin tepkisini çekti. Dizinin çekim izinleri, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından iptal edildi.

Fox TV ekranlarında yayın hayatına başlayan, senaryosu Necati Şahin'e ait olan ve henüz iki bölümü yayınlanan dizi, hayalî bir dernek olan "Faniler" üzerinden Türkiye'deki cemaat oluşumlarına ve toplumdaki kutuplaşmalara değindi.

Dizide, hayatları bir şekilde kesişen Atatürkçü doktor Levent ile bir dini cemaatin içinde yaşayan Meryem karakterleri üzerinden, iki farklı çevrenin yaşam tarzları ve farkında olmadan buluştukları ortak noktaları anlatılıyor. Muhafazakâr-seküler çatışmasına vurgu yapılan senaryoda en can alıcı konu, dini cemaatler içindeki kadınların ve kız çocuklarının konumu.

Tarikatların din üzerinden yürüttükleri her türlü sistematik istismara bir eleştiri getiren senaryo, aynı eleştiriyi 28 Şubat süreci üzerinden sekülerlere de yöneltti. Seyirciye kadınların cemaatler içerisindeki konumlarını gösterirken, "aydın" geçinen seküler kesimlerin de türbanlı kadınlara ve kız çocuklarına "kendi normallerini" reva görmemelerini, basit bir mantık önermesi sahnesi üzerinden kanıtladı. Sahne sosyal medyada beğeni topladı.

Hikâye, muhafazakârların ve sekülerlerin içinde bulundukları çevreyi ve yaşadıkları hayatları, iki farklı kutup için de aynı düzlemde olan temel insan hakları gibi ortak insani noktalarda birleştirdi.

İktidara yakın çizgideki çeşitli medya kuruluşlarında, dizi yayınlandığı andan itibaren senaryoyu eleştiren birçok komplo teorisi ortaya atıldı. Başta İsmailağa cemaati olmak üzere çeşitli dernek ve vakıflar dizinin senaryosunu "İslami değerleri kötülemek, bireyleri dinden soğutmak ve muhafazarlığa hakaret" olarak değerlendirdi ve yetkili makamlarca yayından kaldırılmasını talep etti. Bazı kesimler tarafından da, son derece cesur ve gerçekçi bulunan senaryo, "Türkiye'de son yıllarda ciddi boyutlara varan tarikat yapılanmalarına bir eleştiri, cemaatlerin gerçek yüzlerinin ortaya çıkışı" olarak adlandırıldı. İki farklı görüş de, sosyal medyada oldukça ses getirirken, eleştiri oklarının hedefi hâline gelen dizi siyasetin de tartışma konusu oldu.

Dizinin, dini vakıflardan ve İslami derneklerden alınan şikayetler sonucunda Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın kararıyla iptal edilen çekim izinleri muhalefet tarafından tepkiyle karşılandı. Cumhuriyet Halk Partisi Aile ve Sosyal Hizmetlerinden sorumlu Genel Başkan Yardımcısı ve Kadın Kolları Genel Başkanı Aylin Nazlıaka iktidara seslenerek "Bu diziden neden rahatsız oldunuz?" diye sordu. Konuyla ilgili yetkili isimlerden henüz bir cevap gelmezken, yapımcı şirket Gold Film bir açıklama yayımladı.

Diziye yönelik eleştirileri haksız bulan şirket, senaryonun tek bir kesimi hedef göstermediğini, hikâyede adı geçen karakterlerin ya da yerlerin gerçek kişi ve kurumlarla bir ilgisi olmadığını ifade etti.

Dizinin bundan sonraki akıbeti merak konusu olurken, çıkan tartışmaların sonucunda halkta merak uyandıran Kızıl Goncalar, 25 Aralık 2023 tarihinde yayınlanan son bölümüyle Türkiye'de, televizyonlarda en çok izlenen ikinci program oldu.