Tuhaf Dalga

2000’li yıllarda ortaya çıkan Yunanistan’ın bu çağdaş sinema anlayışını anlamak ve analiz etmek için o dönemin sosyo-kültürel ve ekonomik yapısını yakın bir mercekte incelemek gerekir. 2008 yılında Yunanistan’da meydana gelen ekonomik kriz sonucu yaşanan buhran, o dönemde çekilen filmlerde de etkilerini göstermiş. Bu yeni dalga Yunanistan sineması o dönemde yaşanan toplumsal travmayı; aile, milliyetçilik, ötekileştirme, işsizlik ve ırkçılık gibi ana temaları kullanarak filmlerine yansıtmışlar.

“Mağduriyet Sineması” olarak da adlandırılan bu yeni dalga “tuhaf” nitelendirmesini ilk defa Peter Bradshaw tarafından The Gurdian gazetesinde ele aldığı ve eleştirdiği Attenberg filmi için kullanmıştır. Bu kriz döneminde ve sonrasında çekilen birçok film o dönemin toplumunun hayal kırıklığı, dengesizlik hali ve acı duygusuyla toplumun krizi nasıl tanımladığı üzerinden yapılmıştır.

Euro krizi olarak da adlandırılan bu dönemde krizi fırsata çevirenlerin olduğu kadar mağdurları da vardı. Mağduriyet, ötekileştirme ve ırkçılık gibi durumlara maruz kalan insanları içine alırken o dönemlerde yapılan filmlerde de önemli bir kavram haline gelmiştir. Özellikle tuhaf dalganın ana temalarında yer alan toplumsal sorunlardan ortaya çıkmış işsizlik, ötekileşmiş, parasız insanların mağduriyetini ele almaktadır. Bu bağlamda krizin mağdur ettiği toplum bu tuhaf dalganın içinde önemli bir unsur haline gelmiştir.

Aynı zamanda geleneksel biçim dilinin aksine yenilikçi bir film dili yaratmaları bu dalganın tuhaf olma durumuna oldukça katkı sağlamış ve dünya sinemasına yeni bir akım kazandırmıştır. 2010 yılından itibaren sinemaya farklı bir biçim dili ve yeni bir soluk getiren Yunan sineması, ilk olarak 2009 yılında Lanthimos’un Cannes Film Festivali’nde gösterimi yapılan Köpek Dişi (Kynodontas) ve 2010 ‘ da Venedik Film Festivali’nde gösterilen Athina Rachel Tsangari’nin Attenberg filmi bu akımın ortaya çıktığı önemli yapıtlardır. Bu nedenle tuhaf dalganın ilk ve en önemli temsilcileri Lanthimos ve Athina Rachem Tsangari olarak karşımıza çıkar. Yunan tuhaf dalgasının izlenmesi gereken en iyi 10 filmini aşağıda listeledim. 

- Dogtooth / Köpek Dişi (Yorgos Lanthimos, 2009)

- Plato’s Academy / Platon Akademisi (Filippos Tsitos, 2009)

- Attenberg (Athina Rachel Tsangari, 2010)

- Strella A Woman’s Way / Kadının Fendi (Panos H. Koutras, 2009)

- Mikra Anglia / Küçük İngiltere (Pantelis Voulgaris, 2013)

- The Lobster / Istakoz (Yorgos Lanthimos, 2015)

- Roza of Smyrna (George Kordellas,2016)

- Oiktos/Zavallı (Babis Makridis, 2018)

- Apples  (Christos Nikou, 2020)

- Boy Eating The Bird’s Food (Ektoras Lygizos,2012)