Tutuklular Çemberi

Van Gogh’un 1890 yılında intiharından önce resmettiği tablo, Tutuklular Çemberi'nin hikâyesini biliyor musunuz?

Vincent Willem Van Gogh, Empresyonizm denildiğinde akla ilk gelen ressamdır. Hollandalı ressam gençlik yıllarında ticaret dünyasına atılmış olsa da daha sonra sanatla ilgilenmeye başladı. Kendine has bir sanat anlayışı vardır. Van Gogh’un eserlerine baktığımızda canlı renk paletleri, duygusal bir ifade ve güçlü fırça darbeleri gözümüze çarpar. 

860’ı tablo olan 2100 eser bırakan sanatçı, yaşamı boyunca yalnızca tek bir çalışmasını satabilmiştir. Bu bilgi ile de Van Gogh’un yaşamı ve kariyeri sırasında ne kadar çok finansal sorun yaşadığını tahmin edebiliriz. Oldukça zorlu bir yaşam süren Gogh 1890’da gencecik bir yaşta intihar etti. Eserleri ise ölümünden sonra ilgi gördü. 

İntiharından önce son eseri 'Tutukluluklar Çemberi'ni resmetmiştir.

Peki Van Gogh’un 1890 yılında çizdiği, “Tutuklular Çemberi” tablosunun hikâyesini biliyor musunuz?

Van Gogh’un etkisinden çıkamadığı psikolojik sorunları arttığı vakit 1888 yılında ilk nöbetini yaşadı. Aynı yıl kulağını da kestiği için kendi isteğiyle akıl hastanesine yatırıldı. Kaldığı Arles yakınlarındaki St. Paul Akıl Hastanesi’nde sanatını icra edebilmesi için uygun ortam sağlandı ancak açık havada bulunması yasaktı. Tutuklular Çemberi eserini de böyle karamsar bir dönemde resmetti.

Esere ilk bakıldığında mavi ve yeşil tonlarının ağırlıklı olduğu resimde çember halinde volta atan mahkumlar görülüyor. Etrafı yüksek duvarlarla çevrili olan bir hapishane avlusu var. Van Gogh’un kendisi de bu avluda volta atan mahkumlardan biri.  Kendisiyle beraber 37 adamın bulunduğu eserde bir tek kendisinde şapka yok. Dikkatle yüzüne baktığımızda Gogh’un yüzündeki o huzursuz ifadeyi görerek ruh hâlini anlayabiliyoruz. Sanatçı ruh hâlini resmederek içimize işliyor.

Eseri incelediğimizde yüksekte uçan iki kelebeği görüyoruz. Bu iki kelebek umudun ve özgürlüğün simgesidir. Mahkumların volta attığı bu eserde iki kelebek detayının iliştirilmesi ‘masumiyetin yitirilmesi’ olarak yorumlanabilir mi?

Van Gogh bu tabloyu yaptıktan kısa süre sonra göğsüne sıktığı kurşunla yaşamına son verdi. Ölümünden sonra dünyanın en bilindik ressamları arasında yer aldı.

İntihar etmeden önce kardeşine, ruh hâlini anlatan bir mektup yazdı.

“Dayanamıyorum artık Theo, yaşamın ağırlığına daha fazla dayanamıyorum. Unutmaya çalışıyorum, daha çok resim yaparak unutmaya çalışıyorum ama olmuyor. Kulağımdaki çığlıklara karşı koyamıyorum. Kendime zarar vermekten çok korkuyorum..”

İntihar ettiğinde 37 yaşında olan sanatçının son eserinde de 37 adam bulunuyor. Belki de onu anlatan 37 detay.

Bu tablo şu an Moskova'da, Puşkin Müzesi'nde.